Skopiuj link
Zatrudnienie młodocianych
Młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat (art. 190 § 1 k.p.).
Zatrudnionym może zostać jedynie młodociany, który ukończył gimnazjum oraz przedstawił świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża jego zdrowiu (art. 191 § 1 k.p.).
Przepisy Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 232 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, w sposób wyczerpujący określają sytuacje, w jakich młodociani mogą świadczyć pracę. Wynika z nich, iż młodociany może zostać zatrudniony w celu przygotowania zawodowego lub przy wykonywaniu prac lekkich, przy czym zatrudnienie w celu przygotowania zawodowego może przybrać dwie formy: nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
Zatrudnienie w celu przygotowania zawodowego
W celu przygotowania zawodowego mogą zostać zatrudnieni młodociani, którzy nie posiadają kwalifikacji zawodowych.
Jak wskazano powyżej, zatrudnienie w celu przygotowania zawodowego może przybrać formę nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Nauka zawodu ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika lub czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu, która jest organizowana u pracodawcy na zasadach ustalonych w odrębnych przepisach, oraz dokształcanie teoretyczne (§ 1 ust. 2 rozporządzenia). Natomiast przyuczenie do wykonywania określonej pracy zmierza do przygotowania młodocianego do pracy w charakterze przyuczonego pracownika i może dotyczyć wybranych prac związanych z nauką zawodu (§ 1 ust. 3 rozporządzenia).
Przygotowanie zawodowe młodocianych może prowadzić pracodawca, osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy lub osoba zatrudniona u pracodawcy. Osoba ta musi posiadać kwalifikacje wymagane od instruktorów praktycznej nauki zawodu, określonych w przepisach dotyczących praktycznej nauki zawodu. Wymóg posiadania odpowiednich kwalifikacji nie dotyczy pracodawców, w imieniu których przygotowanie zawodowe młodocianych prowadzą uprawnieni do tego pracownicy (§ 2 rozporządzenia).
Umowa w celu przygotowania zawodowego winna zostać zawarta na piśmie. Powinna ona określać rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy), czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego, sposób dokształcania teoretycznego oraz wysokość wynagrodzenia (§ 3 rozporządzenia w związku z art. 195 § 1 k.p.).
O zawarciu umowy z młodocianym pracodawca zawiadamia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego. Pracodawca będący rzemieślnikiem obowiązany jest również zawiadomić izbę rzemieślniczą właściwą ze względu na siedzibę rzemieślnika (§ 3a rozporządzenia).
Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem tylko w razie:
- niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,
- stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe (art. 196 k.p.).
Zatrudnienie w celu wykonywania prac lekkich
Oprócz zatrudnienia w celu przygotowania zawodowego, młodociany może zostać zatrudniony na podstawie umowy o pracę do wykonywania prac lekkich (art. 2001 § 1 k.p.).
Ustawodawca nie określił, na czym polegają prace lekkie. Jednie art. 2001 § 1 k.p. zastrzega, iż praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.
Wykaz prac lekkich określa pracodawca. Nie może on zawierać prac wzbronionych młodocianym, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1509). Wykaz wymaga zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy oraz zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy (art. 2001 § 3 k.p.). Winien on zostać ustalony w regulaminie pracy. Jeżeli na pracodawcy nie ciąży obowiązek wydania regulaminu, wykaz prac lekkich powinien zostać ustalony w osobnym akcie (art.2001 § 4 k.p.).
Zgodnie z art. 2001 § 5 k.p. pracodawca jest obowiązany zapoznać młodocianego z wykazem lekkich prac lekkich przed dopuszczeniem go do pracy.
Ustalając wymiar i rozkład pracy młodocianego zatrudnionego przy wykonywaniu prac lekkich pracodawca obowiązany jest uwzględniać tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania i z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego (art. 2002 § 1 k.p.). W okresie odbywania zajęć szkolnych tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 12 godzin, a w dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych – 2 godzin. Natomiast w okresie ferii szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może jednak przekraczać 6 godzin (art. 2002 § 2 i 3 k.p.). Zasady ustalania wymiaru czasu pracy pracownika młodocianego zatrudnionego przy wykonywaniu prac lekkich maja również zastosowanie, gdy jest on zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. W związku z tym przed nawiązaniem stosunku pracy pracodawca ma obowiązek uzyskania od młodocianego oświadczenia o pozostawaniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy (art. 2002 § 4 k.p.).
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
[email protected]
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta