08.10.2015 r.
3 min

Kiedy przedawnia się roszczenie o odszkodowanie z tytułu otrzymywania niższej emerytury w wyniku wydania przez pracodawcę niewłaściwego świadectwa pracy?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
08.10.2015r.
3 min

W rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy sprawie stan faktyczny był taki, że pracodawca w zaświadczeniu dla celów emerytalnych nie podał, że pracownik wykonywał pracę górniczą. Na podstawie tego zaświadczenia ZUS przyznał emeryturę. Następnie, po przeprowadzonej weryfikacji (kilka lat po wydaniu zaświadczenia), pracodawca zmienił zaświadczenie i potwierdził, że pracownik wykonywał pracę górniczą. Na tej podstawie ZUS przyznał emeryturę górniczą i dokonał wyrównania świadczenia za trzy miesiące. Różnica między emeryturą górniczą a poprzednio pobieraną za cały okres (ponad 9 lat) wyniosła kilkadziesiąt tysięcy złotych. Pracownik wystąpił więc o odszkodowanie. Orzekające w sprawie zarówno sąd rejonowy, jak i sąd okręgowy były zdania, że skoro roszczenie o odszkodowanie ma za podstawę normy prawa cywilnego, to i przedawnienie należy oceniać według tych samych reguł, to jest według kodeksu cywilnego.

W ocenie powiększonego składu Sądu Najwyższego takie stanowisko nie jest trafne. Obowiązki pracodawcy w zakresie gromadzenia dokumentacji pracowniczej i wydawania świadectw pracy określa generalnie art. 97 k.p. Pracodawca posiada wiedzę o pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (to jest na przykład informacje o pracy górniczej czy na kolei).

Do obowiązków pracodawcy należy wydanie takiego zaświadczenia. Obowiązek ten wynika ze stosunku pracy i ma charakter obligacyjny. Wprawdzie z art. 125 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynika również obowiązek płatnika wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości, to niewykonanie tego obowiązku nie jest czynem zagrożonym karą. Natomiast pracownik dysponuje nie tylko roszczeniem o realizację obowiązku wydania zaświadczenia, ale także roszczeniem odszkodowawczym wskutek jego niewykonania. Analogicznego roszczenia odszkodowawczego nie można wyprowadzić ani z przepisów ustawy emerytalnej, ani z innych przepisów ubezpieczeń społecznych. Nie ma podstaw, aby sięgać do innych norm, na przykład prawa cywilnego, dla ustanowienia takiej odpowiedzialności. Podstawy odpowiedzialności należy szukać w stosunku podstawowym, istniejącym między ubezpieczonym a płatnikiem. W tej konkretnej sprawie jest to stosunek pracy.

Po przeprowadzonej analizie dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego, literatury komentarzowej do kodeksu pracy oraz piśmiennictwa powiększony skład Sądu Najwyższego orzekł, że nie jest możliwe stosowanie przepisów kodeksu cywilnego o przedawnieniu (art. 117 i następne z terminem dziesięcioletnim) dla przedawnienia roszczeń z tytułu niewykonania zobowiązania ze stosunku pracy.