Skopiuj link
Godziny nadliczbowe…
Ustawodawca zdefiniował godziny nadliczbowe w art. 151 § 1 kodeksu pracy. Jest to praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Źródłem, o czym wspomniano powyżej, mogą być szczególne potrzeby pracodawcy lub też tzw. sytuacje awaryjne. W zależności od momentu powstania tych „nadgodzin” wyróżniamy tzw. dobowe lub średniotygodniowe godziny nadliczbowe.
Formy rekompensaty
W przypadku tzw. dobowych nadgodzin pracodawca może zapłacić pracownikowi wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych (normalne wynagrodzenie oraz dodatek za każdą godzinę pracy w wysokości 50%) lub też udzielić czasu wolnego.
Drugą formę rekompensaty ustawodawca przewidział w art. 1512 kodeksu pracy. Czas trwania oraz okres, w jakim należy udzielić wolnego, zależy od tego, kto jest „inicjatorem”. Jeśli to pracownik wnioskuje o udzielenie czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych, wówczas otrzymuje wolne w ilości 1:1 w terminie wskazanym we wniosku. Natomiast w sytuacji, gdy to pracodawca zamierza udzielić pracownikowi czasu wolnego, może to uczynić do końca okresu rozliczeniowego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.
Zdaniem PIP…
W swoim stanowisku z 21 kwietnia 2009 r. w sprawie terminu składania wniosku o czas wolny od pracy (GPP-306-4560-32/09/PE/RP) Główny Inspektorat Pracy uznał, iż tzw. dobowe godziny nadliczbowe powstają już w dniu, w którym wystąpiły i tego też dnia można uznać je za godziny nadliczbowe. Jako takie podlegają stosownej rekompensacie: finansowej lub w postaci czasu wolnego.
GIP podsumowuje, iż „(…) działania pracownika (złożenie wniosku) lub pracodawcy (wskazanie terminu odbioru czasu wolnego) zmierzające do uniknięcia wypłaty dodatku za przepracowane godziny ponad normę dobową powinny nastąpić przed najbliższym terminem wypłaty wynagrodzenia. W przeciwnym razie pracodawca jest obowiązany wypłacić dodatek, mimo że okres rozliczeniowy nie uległ zakończeniu.”.
Podsumowując…
Niewątpliwie to okres rozliczeniowy obowiązujący u danego pracodawcy służy podsumowaniu czasu pracy zatrudnionego. W związku jednak z faktem, iż PIP przypisała godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy do miesiąca, w którym takie godziny wystąpiły, należałoby „na bieżąco” pilnować tej rekompensaty.
Jednocześnie mając na uwadze, iż zdaniem Departamentu Prawnego GIP przed najbliższym terminem wypłaty wynagrodzenia pracodawca lub pracownik powinni co najmniej zadeklarować pisemnie odebranie wolnego, samo wykorzystanie może nastąpić w innym miesiącu okresu rozliczeniowego.
W sytuacji, w której to pracownik będzie wnosił o wolne, wskazuje również datę wykorzystania czasu wolnego w pisemnym wniosku. Jeśli to pracodawca będzie inicjatorem odbioru, to powinien on, zdaniem GIP, oznaczyć „w grafiku pracownika termin udzielenia czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych”.