Skopiuj link
Kodeksowa zasada
Ustawodawca w art. 129 § 3 kodeksu pracy wprowadził obowiązek tworzenia indywidualnego rozkładu czasu pracy. W świetle przywołanej regulacji rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc. Może być stworzony w formie pisemnej lub elektronicznej.
Katalog odstępstw
Ustawodawca przewidział kilka wyjątków od opisanej powyżej reguły. Jak wynika z art. 129 § 4 kodeksu pracy nie ma konieczności opracowywania rozkładu czasu pracy dla danego pracownika: jeżeli rozkład czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy, obwieszczenia albo z umowy o pracę; w ramach zadaniowego systemu czasu pracy a także w przypadkach zainicjowanego przez pracownika elastycznego lub indywidualnego rozkładu czasu pracy.
Ogólny rozkład czasu pracy
Jeśli z w/w źródeł prawa pracy w sposób konkretny i jednoznaczny wynika sztywny (równomierny) rozkład czasu pracy, wówczas nie ma obowiązku dodatkowego powielania planu indywidualnie dla każdego z pracowników.
Ustawodawca jednak w w/w punkcie nie wymienił regulaminów pracy. Czy wprowadzenie odpowiedniego ogólnego rozkładu czasu pracy do tego aktu zwolni pracodawcę z indywidualnego planowania? Tak. Odpowiedzi bowiem należy szukać w art. 9 kodeksu pracy definiującym źródła prawa pracy. Należą do nich: prawo powszechne oraz prawo wewnątrzzakładowe, w tym – regulaminy (art. 9 § 1 kodeksu pracy).
Zadaniowy system czasu pracy
W świetle art. 140 kodeksu pracy pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań.
Z punktu widzenia „planowania” pracy najistotniejszym czynnikiem jest więc porozumienie pracodawcy z pracownikiem przed zastosowaniem tego rozwiązania. W ocenie SN porozumienie oznacza „konsultację” z pracownikiem (wyrok SN z 5.2.2008 r., II PK 148/07, OSNP Nr 7–8/2009, poz. 93), dotyczy też indywidualnego pracobiorcy (wyrok SN z 14.12.2004 r., II PK 104/04, MoPr Nr 4/2005).
W przypadku „zadaniowców” nie ewidencjonuje się godzin pracy (art. 149 § 2 kodeksu pracy), miernikiem pracy są bowiem zadania do wykonania nie zaś konkretna liczba godzin pracy w danym dniu okresu rozliczeniowego. Decydentem w zakresie rozkładu czasu pracy jest więc ostatecznie sam pracownik.
Elastyczne rozkłady czasu pracy
Od 23 sierpnia ubiegłego roku pracownik ma prawo wnioskować do pracodawcy o zastosowanie wobec niego tzw. ruchomych rozkładów czasu pracy (art. 150 § 5 kodeksu pracy). Dotyczy to zarówno przedziału czasowego, w którym pracownik może rozpoczynać pracę, jak również różnych godzin rozpoczynania pracy w poszczególnych dniach będących dla pracownika dniami pracy. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku pracownik powinien określić, o który wariant wnioskuje oraz doprecyzować godziny rozkładu. Zdaniem PIP (stanowisko z marca 2014 roku), to pracownik wskazuje godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy. Aprobując wniosek pracodawca jest zwolniony od planowania mu pracy.
Indywidualny rozkład czasu pracy
Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty (art. 142 kodeksu pracy). Przyjmuje się, iż skoro pracownik inicjuje indywidualny harmonogram czasu pracy, to w swoim pisemnym wniosku musi określić proponowane godziny rozkładu. Zastępuje on więc plany przyjęte dla pozostałych pracowników.