16.04.2021 r.
5 min

Co zrobić z niewypłaconym wynagrodzeniem zmarłego pracownika, jeżeli nie ma osób uprawnionych do świadczeń po tym pracowniku?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
16.04.2021r.
5 min

Śmierć pracownika skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy (art. 631 § 1 kodeksu pracy). Jednakże prawa majątkowe ze stosunku pracy nie wygasają. Przechodzą one po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 631 § 2 kodeksu pracy).

Do renty rodzinnej zgodnie z dyspozycją art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach, uprawieni są następujący członkowie rodziny:

  1. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
  2. przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
  3. małżonek (wdowa i wdowiec);
  4. rodzice.

Wskazane powyżej osoby powinny spełniać warunki określone w art. 68-71 ustawy o emeryturach i rentach. W razie braku małżonka oraz innych osób spełniających warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, prawa majątkowe z stosunku pracy wchodzą do spadku (art. 631 § 2 kodeksu pracy). Stają się zatem składnikiem masy spadkowej.

W praktyce możliwe jest wystąpienie sytuacji, w której wypłata świadczeń ze stosunku pracy zmarłego pracownika jego małżonkowi lub osobom, którzy spełniają kryteria do przyznania renty rodzinnej, będzie niemożliwa. W takim przypadku prawa majątkowe ze stosunku pracy wchodzą do spadku. Jednakże wypłata świadczeń spadkobiercom wymaga ustalenia kręgu spadkobierców oraz przedstawienia odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ich prawo do spadku, tj. postanowienia o stwierdzeniu nabyciu spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia. Wymaga to czasu. Spadkobiercy mogą również nie zgłosić się po należne im świadczenia.

W takiej sytuacji pracodawca może umieścić prawa majątkowe ze stosunku pracy w depozycie sądowym. Przedmiotowa powinność wynika z dyspozycji art. 467 pkt 1 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, iż poza wypadkami przewidzianymi
w innych przepisach dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego, jeżeli wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności, nie wie, kto jest wierzycielem, albo nie zna miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela.

Przyjmuje się, iż brak informacji o ewentualnych spadkobiercach pracownika stanowi przeszkodę prawną, o której mowa w art. 467 pkt 1 kodeksu cywilnego, która upoważnia do złożenia świadczenia do depozytu sądowego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1971 r., sygn. akt III CRN 133/71).

Procedura, według której należy złożyć wierzytelność w depozycie sądowym, została uregulowana w art. 692 i następnych kodeksu postępowania cywilnego.

Sprawy o złożenie do depozytu rozpoznawane są w postępowaniu nieprocesowym.

Właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd miejsca wykonania zobowiązania, a jeżeli miejsca tego nie da się ustalić, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wierzyciela. W przypadku gdy wierzyciel jest nieznany lub gdy nie jest znane miejsce jego zamieszkania, sprawa należy do właściwości sądu miejsca zamieszkania dłużnika.

Warunkiem wszczęcia postępowania jest złożenie wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Powinien on określać zobowiązanie, przy wykonaniu którego składa się przedmiot, przytoczenie okoliczności uzasadniających złożenie, zawierać dokładnie oznaczenie przedmiotu, który ma być złożony, a także wskazywać osobę, której przedmiot ma być wydany, oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić (art. 693 kodeksu postępowania cywilnego).

Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może nastąpić dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu. Jednakże w przypadku gdy przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie, złożenie do depozytu może być dokonane również przed uzyskaniem zezwolenia. W takim przypadku złożeniu pieniędzy do depozytu powinno towarzyszyć zgłoszenie wniosku o zezwolenie na złożenie do depozytu.

W razie uwzględnienia rzeczonego wniosku złożenie do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której rzeczywiście nastąpiło (art. 6932 § 1, 2 kodeksu postępowania cywilnego).

Jeżeli przedmiotem świadczenia są pieniądze, złożenie do depozytu sądowego następuje poprzez wpłatę na rachunek depozytowy Ministra Finansów (art. 6932 § 3 kodeksu postępowania cywilnego).