Prawo Pracy
23.05.2023 r.
4 min

Czy ochrona przedemerytalna chroni przed rozwiązaniem umowy o pracę na czas określony?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
Prawo Pracy
23.05.2023r.
4 min

Ochrona przewidziana w art. 39 kodeksu pracy dotyczy zakazu wypowiedzenia umowy, a nie jej rozwiązania w inny sposób. Wobec tego nie będzie miała ona zastosowania w razie rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym. Nie zadziała ona również w przypadku, gdy wypowiedzenie zostanie pracownikowi złożone wcześniej niż na 4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego, a jego okres upłynie w trakcie czteroletniego okresu ochronnego. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r., sygn. akt I PKN 643/98, w którym Sąd przyjął, że zakaz wypowiedzenia umowy o pracę z art. 39 kodeksu pracy nie obowiązuje przed osiągnięciem wieku przedemerytalnego, chociażby wiek ten pracownik przekroczył w okresie wypowiedzenia.

 „Wykładnia art. 39 KP [kodeksu pracy] nie uprawnia do wprowadzenia dodatkowego warunku, że ochrona zatrudnienia obejmuje tylko umowy o pracę na czas określony, które zostały zawarte na czas nie krótszy niż pozostały do osiągniecia wieku emerytalnego. […] Punktem odniesienia dla wypowiedzenia (zdarzenia istotnego w sprawie) są tylko dwie kwestie, czyli, czy pracownik osiągnął wiek, w którym brakuje mu nie więcej niż 4 lata do wieku emerytalnego i czy okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Z regulacji nie wynika, że ochrona zatrudnienia (art. 39 KP) obejmuje tylko tych, którzy umowę o pracę na czas określony mają zawartą co najmniej na czas do osiągnięcia wieku emerytalnego. Wówczas ochrona taka w wielu przypadkach może być bezprzedmiotowa, wszak nie można wykluczyć choćby instrumentalnego stosowania przepisów i zawierania umów na czas określony nie sięgający wieku emerytalnego, by uwolnić się od zakazu wypowiedzenia. Ochrony z art. 39 KP nie warunkuje też założenie, że pracownik ma doczekać w zatrudnieniu na podstawie zawartej umowy na czas określony do wieku emerytalnego. Przeciwnie, zatrudnienie może być nawet okresowe u tego samego lub różnych pracodawców, jednak z obowiązywaniem zakazu wypowiedzenia z art. 39 KP. Jeżeli więc z łącznego okresu zatrudnienia, czyli wraz z ostatnim zatrudnieniem na czas określony, nie wynika staż emerytalny wystarczający do emerytury, to nie spełni się ochrona z art. 39 KP. Wówczas dopiero aktualne jest „dopracowanie” do wymaganego stażu emerytalnego, co może też otworzyć ochronę na podstawie tego przepisu w kolejnym zatrudnieniu.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2014 roku, sygn. II PK 50/14,).

Z powyższego wynika, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy okresowej, jeżeli pracownik jest w wieku przedemerytalnym. Rozwiąże się ona jednak z upływem okresu, na jaki ją zawarto, także wtedy, gdy pracownik wejdzie w okres ochronny.

Warto również zwrócić uwagę, że istnieją sytuacje, kiedy dopuszczalne jest wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi objętemu ochroną wynikającą z art. 39 kodeksu pracy. Stanowią o nich art. 40 i 411 kodeksu pracy. Zgodnie z tymi przepisami art. 39 kodeksu pracy nie stosuje się:

  • w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 40 kodeksu pracy);
  • w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 411 § 1 kodeksu pracy).

Ponadto, zgodnie z art. 43 kodeksu pracy pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, o którym mowa w art. 39, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:

  1. wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
  2. stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.