09.04.2019 r.
3 min

Czy pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu na żądanie?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
09.04.2019r.
3 min

Niewykorzystanie przysługującego pracownikowi urlopu na żądanie w danym roku kalendarzowym ma ten skutek, iż urlop na żądanie traci swój charakter i staje się zwykłym urlopem zaległym. W takim przypadku pracownik jest obowiązany go wykorzystać do końca września następnego roku kalendarzowego, w terminie ustalonym w planie urlopów lub w porozumieniu z pracodawcą.

Wniosek o udzielenie urlopu na żądanie pracownik powinien zgłosić najpóźniej w dniu, w którym miałby zostać udzielony urlop, do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy według obowiązującego pracownika rozkładu czasu pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2006 r., sygn. akt I PK 128/06, stanął bowiem na stanowisku, iż „wniosek o udzielenie urlopu na żądanie powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu i przed rozpoczęciem pracy, ale jednocześnie w takich jeszcze godzinach, w których pracodawca poprzez osoby uprawnione może takiego urlopu udzielić, nawet jeżeli praca wykonywana jest całodobowo, a pracodawca nie zapewnia całodobowej obecności w pracy osób, które mogą podjąć decyzję o udzieleniu urlopu. Biorąc pod uwagę obowiązek dbałości pracownika o dobro pracodawcy, należy przyjąć, że pracownik powinien zgłosić swe żądanie najwcześniej jak to możliwe, aby pozwolić pracodawcy na podjęcie środków zaradczych wynikających z potrzeby zapewnienia zastępstwa.”.

Urlop na żądanie, tak samo jak zwykły urlop wypoczynkowy, udzielany jest przez pracodawcę. Pracownik nie może zatem rozpocząć korzystania z urlopu na żądanie dopóki pracodawca go nie udzieli. Rozpoczęcie korzystania z urlopu na żądanie, bez zgody pracodawcy, może zostać potraktowane jako nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy. Wskazał na to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 września 2008 r., sygn. akt II PK 26/08. W jego ocenie „nie istnieją żadne racjonalne argumenty dla uzasadnienia stanowiska, że zawartemu w art. 1672 kodeksu pracy pojęciu "udzielić urlopu" należy nadawać jakieś inne znaczenie normatywne, a w szczególności, że do wykorzystania tego urlopu uprawnia pracownika samo złożenie wniosku, będącego żądaniem w rozumieniu art. 1672 kodeksu pracy. Pracownik nie może zatem rozpocząć urlopu "na żądanie", dopóki pracodawca nie wyrazi na to zgody, czyli nie udzieli mu takiego urlopu.”.

Co prawda, z treści art. 1672 kodeksu pracy wynika, iż na pracodawcy spoczywa obowiązek udzielenia urlopu na żądanie. Jednakże przedmiotowy obowiązek nie ma charakteru bezwzględnego. Pracodawca ma prawo odmówić udzielenia pracownikowi urlopu na żądanie ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że zasługujący na ochronę wyjątkowy interes pracodawcy wymagałby obecności danego pracownika w pracy w okresie określonym w żądaniu udzielenia urlopu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r., sygn. akt SNO 29/13; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt II PK 123/09).