Skopiuj link
Odpowiedź:
Kodeks pracy przyznaje każdemu pracownikowi prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego (art. 152 § 1 k.p.). Urlopu udziela pracodawca. Przy czym jest to obowiązek pracodawcy. Wskazuje na to dyspozycja art. 161 k.p. Przepis ten stanowi, iż pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Cytowanego przepisu nie można jednak rozumieć jako bezwzględnego nakazu uwzględniania każdego wniosku pracownika o udzielenie urlopu wypoczynkowego. Świadczy o tym chociażby treść art. 163 k.p. Wynika z niego, iż urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, a jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę lub gdy u pracodawcy nie działa taka organizacja, po porozumieniu pracodawcy i pracownika. Zarówno tworząc plan urlopów, jak i zawierając z pracownikiem porozumienie w przedmiocie terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego pracodawca powinien uwzględnić wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy oraz pamiętać, iż nie można zaplanować terminu wykorzystania urlopu na żądanie (art. 163 § 1, 2 k.p.).
Pracownik nie może samowolnie rozpocząć korzystania z urlopu. Skorzystanie przez pracownika z urlopu wypoczynkowego wymaga zaakceptowania przez pracodawcę wniosku pracownika o udzielenie tego urlopu. Jak wyjaśnił bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 maja 1998 r., sygn. akt I PKN 99/98: „Pracownik nie może sam sobie udzielić urlopu, a samo złożenie wniosku o udzielenie urlopu wypoczynkowego nie może być również traktowane jako uzgodnienie terminu i wymiaru urlopu”.
Pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika zawierającym propozycję terminu udzielenia mu urlopu wypoczynkowego. Może zatem odmówić udzielenia urlopu wypoczynkowego w terminie wskazanym we wniosku. Ustawodawca przewidział jednak od tej zasady wyjątki. W art. 163 § 3 k.p. pracodawca został zobowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika o udzielenie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Istotę rzeczonego obowiązku wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku dnia 20 sierpnia 2001 r., sygn. akt I PKN 590/00. W jego ocenie: „Z art. 163 § 3 KP wynika, że na wniosek pracownicy pracodawca udziela jej urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 163 § 1 KP, w myśl której przy ustalaniu planu urlopów (w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową) pracodawca bierze pod uwagę wnioski pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Regulacja ta oznacza, że pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika zawierającym propozycję terminu udzielenia urlopu, jest jednak związany takim wnioskiem, gdy pochodzi on od pracownicy, która urodziła lub ma urodzić dziecko i w związku z tym chciałaby przedłużyć czas sprawowania nad nim pełnej, osobistej opieki. Ujęcie treści normatywnej wymienionych przepisów wskazuje więc jednoznacznie na to, że – poza prawnym uprzywilejowaniem pracownicy – z przepisu art. 163 § 3 KP wynika dla niej także obowiązek złożenia wniosku w sprawie udzielenia urlopu wypoczynkowego, który miałby przypaść bezpośrednio po urlopie macierzyńskim”.
Pracodawca nie ma obowiązku udzielenia urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu korzystania z urlopu wychowawczego. Ustawodawca nie przewidział przepisu analogicznego do art. 163 § 3 k.p., który nakładałby na pracodawcę obowiązek udzielenia urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie wychowawczym.
Zgodnie z art. 171 § 1 k.p. w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.
Powyższe prowadzi do wniosku, iż pracodawca nie ma obowiązku udzielić Pani bezpośrednio po urlopie wychowawczym urlopu wypoczynkowego. Jeżeli w związku z wcześniejszym rozwiązaniem stosunku pracy nie wykorzysta Pani zaległego urlopu wypoczynkowego, pracodawca powinien wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.