Czy pracodawca może samodzielnie przeprowadzać szkolenia bhp?

Szkolenie w zakresie bhp jest prowadzone jako szkolenie wstępne i szkolenie okresowe. W ramach szkolenia wstępnego przeprowadzany jest instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy. Przepisy rozporządzenia wyznaczają krąg podmiotów uprawnionych do przeprowadzenia każdego z tych instruktaży.

Pracodawca może przeprowadzać instruktaż ogólny pod warunkiem, że w prowadzonym przez siebie zakładzie pracy wykonuje zadania służby bhp, na zasadach określonych w art. 237¹¹ § 1 zd. 2 kodeksu pracy (dalej: KP). Przepis ten dopuszcza taką możliwość w odniesieniu do pracodawców zatrudniających:

1. do 10 pracowników

lub

1. do 20 pracowników w sytuacji zaliczenia pracodawcy do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Dodatkowym warunkiem sprawowania przez pracodawcę zadań służby bhp jest ukończenie szkolenia niezbędnego do wykonywania zadań służby bhp, którego ramowy program został określony w III części Załącznika nr 1 do rozporządzenia.

Instruktaż ogólny mogą przeprowadzać również:

• pracownik służby bhp (u pracodawców, którzy utworzyli służbę bhp),
• osoba wykonująca u pracodawcy zadania tej służby (u pracodawców, którzy nie utworzyli służby bhp),
• pracownik wyznaczony przez pracodawcę, posiadający zasób wiedzy i umiejętności zapewniające właściwą realizację programu instruktażu.

Natomiast instruktaż stanowiskowy może być prowadzony przez osobę kierującą pracownikami wyznaczoną przez pracodawcę lub przez samego pracodawcę. Osoba prowadząca instruktaż stanowiskowy musi posiadać odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, a ponadto być przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego (zob. § 11 pkt 5 rozp. ws. szkoleń bhp). Problematyka organizacji i metod szkolenia w zakresie bhp jest przewidziana w programach szkoleń przeznaczonych dla:

• pracodawców wykonujących zadania służby bhp,
• pracodawców i innych osób kierujących pracownikami,
• pracowników służb bhp i osób wykonujących zadania tej służby.

Rozporządzenie, co prawda nie określa wprost zakresu podmiotowego osób uprawnionych do przeprowadzania szkoleń okresowych, niemniej jednak przyjmuje się, że przedstawia się on analogicznie jak w przypadku szkolenia wstępnego. W roli szkoleniowca może więc wystąpić sam pracodawca pod warunkiem spełnienia opisane wcześniej wymogi.

Pracodawca, jak i osoby wyznaczone przez niego do przeprowadzania szkoleń powinni posiadać zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne pozwalające na właściwą realizację programów szkolenia (zob. § 5 pkt 3 rozporządzenia).

Konkludując, pracodawca pełniący zadania służby bhp na zasadach określonych w art. 237¹¹ § 1 zd. 2 KP, posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia dla tego typu pracodawców, może samodzielnie prowadzić instruktaż ogólny w ramach szkolenia wstępnego oraz szkolenie okresowe swych pracowników. Jeżeli pracodawca nie pełni zadań służby bhp, gdyż wykonuje je pracownik zatrudniony przy innej pracy lub tzw. specjalista spoza zakładu bądź utworzona została służba bhp, wówczas pracodawca może prowadzić wyłącznie instruktaż stanowiskowy w ramach szkolenia wstępnego, pod warunkiem, że posiada aktualne szkolenie dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami.