Czy pracownik oczekujący na komisję lekarską orzekającą w przedmiocie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego korzysta z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy?

Kodeks pracy przyznaje pracodawcy uprawnienie do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z uwagi na długotrwałą nieobecność pracownika w pracy spowodowaną chorobą. Stosownie do dyspozycji art. 53 § 1 pkt 1 kodeksu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

1. dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
2. dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.

Uprawnienie do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia powstaje po upływie wskazanych powyżej okresów ochronnych. Czas ich trwania uzależniony jest od długości zatrudnienia u danego pracodawcy przed wystąpieniem niezdolności do pracy.

Z dyspozycji art. 53 § 1 pkt 1 lit. b kodeksu pracy wynika, iż okres niezdolności do pracy, po którym można rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z pracownikiem zatrudnionym co najmniej 6 miesięcy, musi wynosić dłużej niż łączny okres pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące. Tym samym okres ten obejmuje czas pobierania przez pracownika trzech świadczeń związanych z niezdolnością do pracy: wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego.

Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest przez pracodawcę. Przysługuje ono pracownikowi przez okres 33 dni niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – przez 14 dni w ciągu roku (art. 92 § 1 kodeksu pracy). Po upływie w/w okresów pracownikowi niezdolnemu do pracy z powodu choroby należy się zasiłek chorobowy. Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej ustawą, zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.

Ostatnim ze wskazanych w art. 53 § 1 pkt 1 lit. b kodeksu pracy świadczeniem należnym osobie niezdolnej do pracy jest świadczenie rehabilitacyjne. Należy się ono ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy (art. 18 ust. 1 ustawy). Jest ono przyznawane na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy (art. 18 ust. 2 ustawy). O przyznaniu tego świadczenia decyduje lekarz.

Kwestia możliwości rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b kodeksu pracy z pracownikiem oczekającym na komisję lekarską ZUS stała się przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 6 kwietnia 2007 r., sygn. akt II PK 263/06, Sąd Najwyższy uznał, iż ochrona stosunku pracy pracownika niezdolnego do pracy wskutek choroby obejmuje okres pierwszych trzech miesięcy pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, choćby pracownik nie mógł wobec pracodawcy wykazać korzystania z tego świadczenia bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku chorobowego (art. 53 § 1 pkt 1 lit. b kodeksu pracy).

W wyroku z dnia 26 marca 2009 r., sygn. akt II PK 245/08, Sąd Najwyższy zajął bardziej jednoznaczne stanowisko w analizowanej kwestii. Wynika z niego, iż rozwiązanie umowy o pracę w okresie między wyczerpaniem przez pracownika zasiłku chorobowego a ostatecznym rozstrzygnięciem organu rentowego w przedmiocie świadczenia rehabilitacyjnego jest zgodne z prawem, chyba że z decyzji organu rentowego wynika, iż pracownik miał prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy stwierdził bowiem, iż „Jeżeli jednak pracownik wystąpił z wnioskiem o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, to ocena zgodności z prawem rozwiązania umowy o pracę w okresie między upływem okresu pobierania zasiłku chorobowego a rozstrzygnięciem wniosku pracownika o świadczenie rehabilitacyjnej zależy od treści rozstrzygnięcia tego wniosku. W szczególności przyznanie rozważanego świadczenia pracownikowi, przysługującego od pierwszego dnia po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, będzie oznaczać bezprawność rozwiązania umowy, które wypadłoby wówczas w okresie objętym ochroną z art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p.”.