31.10.2019 r.
6 min

Imienne bilety okresowe jako wyłączny dowód faktycznie poniesionych na dojazd do pracy wydatków

Ekspert PCKP

Skopiuj link
31.10.2019r.
6 min

Art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przyjmuje zasadę, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Z przepisu zatem jednoznacznie wynika, iż musi istnieć związek pomiędzy wydatkiem a uzyskaniem przez podatnika przychodu.

Pojęcie kosztów uzyskania przychodów nie obejmuje wydatków wymienionych w art. 23 ustawy. Należą do nich m.in. wydatki na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.

Od przyjętej w art. 22 ust. 1 ustawy reguły ustawodawca przyjął jednak kilka wyjątków. Jeden z nich statuuje art. 22 ust. 2 ustawy. Przepis ten stanowi, iż koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej:

  1. 250 zł miesięczne (obecnie 111,25 zł), a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3 000 zł (obecnie 1 335,00 zł) – w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego;
  2. nie mogą przekroczyć łącznie 4 500 zł za rok podatkowy (obecnie 2 002,05 zł) – w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
  3. 300 zł miesięcznie (obecnie 139,06 zł), a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3 600 zł (obecnie 1 668,72 zł) – w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę;
  4. nie mogą przekroczyć łącznie 5 400 zł za rok podatkowy (obecnie 2 502,56 zł) – w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

W tej wysokości będą one stosowane jednak dopiero od 1 stycznia 2020 roku. Od dnia 1 października 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r. miesięczne koszty uzyskania przychodów wynoszą:

  1. 250 zł – w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1</u>;
  2. 300 zł – w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 3.

Przy obliczaniu podatku za 2019 r. koszty uzyskania przychodów za rok podatkowy:

  1. wynoszą nie więcej niż 1751 zł 25 gr – w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1</u>;
  2. nie mogą przekroczyć łącznie 2626 zł 54 gr – w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 2</u>;
  3. wynoszą łącznie nie więcej niż 2151 zł 54 gr – w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 3</u>;
  4. nie mogą przekroczyć łącznie 3226 zł 92 gr – w przypadku, o którym mowa w art. 22 ust. 2 pkt 4.

W przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika znajduje się poza miejscowością, w której znajduje się miejsce jego pracy, faktyczne koszty uzyskania przychodów dość często mogą różnić się od ustawowego ryczałtu.

W takim przypadku zastosowanie ma art. 22 ust. 11 ustawy. Przepis ten stanowi, iż w przypadku gdy roczne koszty uzyskania przychodów m.in. ze stosunku pracy są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte przez pracownika w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi.

Przepis art. 22 ust. 11 ustawy wymaga, aby faktyczne koszty przejazdów zostały udokumentowane wyłącznie imiennymi biletami okresowymi. Chodzi tutaj o bilety, które w swej treści określają osobę uprawnioną do korzystania z niego i uprawniają ją do korzystania z komunikacji przez pewien okres czasu.

Podatnik nie może udokumentować faktycznych kosztów uzyskania przychodu za pomocą innego dokumentu niż imienny bilet okresowy, w szczególności biletem na okaziciela. Jeżeli ustawodawca dopuszczałby taką możliwość, wyraźnie zostałoby to postanowione. Żaden przepis nie przewiduje możliwości udowodnienia faktycznych kosztów uzyskania przychodu na innej podstawie niż imienne bilety okresowe, a także nie daje podstaw do stosowania wykładni pozwalającej na utożsamienie imiennych biletów okresowych z innymi dokumentami. Podkreślił to Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 9 lutego 2017 r., nr  2461-IBPB-2-2.4511.1033.2016.2.AR. W jego ocenie: „gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość udokumentowania powyższych wydatków zwykłymi biletami lub innymi dokumentami np. fakturą, to wynikałoby to wprost z treści wskazanego powyżej przepisu art. 22 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro ustawodawca w tymże przepisie, jednoznacznie wskazał, że wysokość wydatków faktycznie poniesionych na dojazd do zakładu pracy ma być udokumentowana „imiennymi biletami okresowymi”, dodając określenie „wyłącznie”, to brak jest możliwości zastąpienia imiennego biletu okresowego jakimkolwiek innym dokumentem.”.