Jaki obowiązek ciąży na pracodawcy w stosunku do pracowników zatrudnionych na innej podstawie, niż umowa o pracę, w przypadku przejęcia zakładu pracy lub jego części i jakie mogą być tego następstwa?

W analizowanym przepisie ustawodawca określa skutki prawne przejścia zakładu pracy dla tak zwanych pozaumownych stosunków pracy. Zatem chodzi tu o stosunki pracy, dla których podstawą nie jest umowa o pracę. Kodeks pracy przewiduje cztery takie podstawy: mianowanie, powołanie, wybór oraz spółdzielczą umowę o pracę. Każda z tych podstaw zatrudnienia pracowniczego jest wykorzystywana w ściśle określonych przypadkach. Ich zakres podmiotowy wynika z przepisów odrębnych względem kodeksu pracy, które w sposób ścisły określają rodzaje stanowisk obsadzanych na podstawach pozaumownych. (por. Komentarz do art. 231 Kodeksu pracy, red. Sobczyk 2020, wyd. 5) 

Pracodawca, z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części, jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć takie oświadczenie.

„Można sformułować tezę, że art. 23¹ § 5 KP powinien mieć zastosowanie jedynie w tych przypadkach, kiedy u nowego pracodawcy, który przejął zakład pracy lub jego część, nie jest możliwe kontynuowanie zatrudnienia na dotychczasowej pozaumownej podstawie stosunku pracy. Dlatego przejście na spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością zakładu pracy, w którym była wykonywana praca na podstawie spółdzielczej umowy o pracę (art. 23¹ § 1 KP), powoduje jej przekształcenie w umowny stosunek pracy (zob. wyr. SN z 24.6.1998 r., I PKN 169/98, OSNAPiUS 1999, Nr 13, poz. 423). Natomiast w wyr. z 6.7.1999 r. (II SA 947/99, PP 1999, Nr 12, s. 41) NSA w Warszawie stwierdził, że: "zmiana warunków pracy pracownika zatrudnionego na innej podstawie niż umowa o pracę, w trybie określonym w art. 23¹ § 5 KP, może również obejmować zmianę miejsca pracy". (Komentarz do art. 231 Kodeksu pracy, red. Sobczyk 2020, wyd. 5)