Skopiuj link
Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje na równi pracownikom (mężczyznom) i pracownicom (kobietom) będącym rodzicami lub opiekunami dziecka. Osobny urlop wychowawczy przysługuje na każde dziecko. Przepisy nie przewidują ograniczeń w zakresie łącznego czasu przebywania pracownicy na urlopach wychowawczych, udzielanych na kolejne dzieci. W praktyce zdarzają się przypadki nawet kilkunastoletniego korzystania z urlopów wychowawczych udzielanych na kolejne dzieci.
Urlop wychowawczy nierozerwalnie związany jest z trwaniem stosunku pracy. Wraz z ustaniem zatrudnienia kończy się też urlop wychowawczy, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 czerwca 2002 r. (sygn. akt I PKN 11/01), w którym uznał, że "data ustania stosunku pracy wyznacza w każdym przypadku termin końcowy urlopu wychowawczego udzielonego pracownicy przez pracodawcę”. W uzasadnieniu do tego wyroku SN stwierdził, że z istoty rzeczy udzielenie urlopu poza czasem trwania stosunku pracy jest bezprzedmiotowe. Jeżeli bowiem nie istnieje stosunek pracy, nie ma też obowiązku świadczenia pracy stanowiącego przeszkodę w osobistej opiece nad dzieckiem. Data ustania zatrudnienia wyznacza więc termin końcowy urlopu wychowawczego w każdym przypadku, np. urlop ten kończy się z dniem rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia.
Z urlopu wychowawczego nie może skorzystać pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym. Jeżeli pracownica urodzi dziecko w okresie urlopu bezpłatnego, a pracodawca nie wyrazi zgody na przerwanie tego urlopu, pracownica będzie mogła skorzystać z urlopu macierzyńskiego, a następnie wychowawczego dopiero po zakończeniu urlopu bezpłatnego – do dnia upływu roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
Co do zasady prawo do urlopu wychowawczego nie zależy od okoliczności związanych z zatrudnieniem, poza jednym warunkiem, jakim jest zatrudnienie przez co najmniej 6 miesięcy. Chodzi tu nie o staż pracy u pracodawcy, u którego pracownik wnioskuje o udzielenie urlopu, ale o ogólny staż pracy. Okres 6 miesięcy pracy obliczany jest zatem przez zsumowanie wszystkich okresów zatrudnienia z wszystkich zakładów pracy. Następuje to bez względu na wymiar czasu pracy, sposób ustania tych stosunków pracy oraz przerwy w zatrudnieniu (por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1979 r., sygn. akt V UZP 7/78).
W szczególności 6-miesięczny okres zatrudnienia nie musi przypadać bezpośrednio przed urodzeniem dziecka, np. jeśli kobieta podejmie pierwszą pracę po urodzeniu dziecka, po przepracowaniu 6 miesięcy nabędzie prawo do urlopu wychowawczego, z którego będzie mogła skorzystać w okresie do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat.
„Do okresu zatrudnienia uprawniającego do uzyskania urlopu wychowawczego wlicza się także okres urlopu macierzyńskiego, jak również okresy, w których pracownik nie świadczył pracy z powodu choroby" (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 21 marca 2007 r., sygn. akt: II SA/GD 618/06). Również "okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych wlicza się do okresu zatrudnienia pracowniczego, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wychowawczego.” (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 18 czerwca 1998 r., sygn. akt III AUA 296/98).
Nie podlegają wliczeniu do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia, wymaganego do nabycia prawa do urlopu wychowawczego, okresy świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, o dzieło), a także okresy prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej. Do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia nie wlicza się również okresu urlopu bezpłatnego.