Skopiuj link
Zasiłek macierzyński jest obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W czasie trwania urlopu wychowawczego deklarowanie składek zależy jednak od schematu podlegania ubezpieczeniom w kontekście zbiegu tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz zdrowotnego.
W przypadku urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, zasiłek za okres 52 tygodni ubezpieczeni otrzymują od pracodawcy. Podstawę jego wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym osoba ubezpieczona zaczyna pobieranie zasiłku macierzyńskiego, bądź poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy w trakcie ciąży, jeżeli poród nastąpił w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy lub bezpośrednio po niej. Wypłacony zasiłek macierzyński jest obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a jego kwota stanowi podstawę do naliczenia składek budżetowych. Należy je wykazać w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 1240xx oraz ZUS RSA z kodem świadczenia. W przypadku zasiłku macierzyńskiego są to jedyne składki finansowane przez budżet państwa. W związku z urlopem macierzyńskim płatnik zasiłku nie ma innych obowiązków składkowych wobec ZUS.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku urlopu wychowawczego, w trakcie którego pracodawca nie płaci pracownikowi zasiłku, a budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne.
Powstaje więc pytanie, z jakiej podstawy naliczyć składki finansowane przez budżet państwa?
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób przebywających na urlopach wychowawczych stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie przyjęte do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe poprzedzające miesiąc, w którym osoba ubezpieczona rozpoczyna urlop wychowawczy. Podstawa ta nie może być jednak wyższa, niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (2018r. – 2665,80zł), jak również niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (2018r. – 1575zł).Jeśli średnia mieści się pomiędzy granicznymi kwotami, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi wyliczona kwota. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota specjalnego zasiłku opiekuńczego, która od listopada 2018 wynosi 620zł. Składki należy zadeklarować w raporcie ZUS RCA z kodem 1211xx. Konieczne jest również złożenie ZUS RSA z odpowiednim kodem przerwy.
Jednak nie zawsze składki będą finansowane, bowiem ustawodawca nakazuje deklarować składki z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym tylko i wyłącznie tym ubezpieczonym, którzy nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń lub prawa do emerytury bądź renty (wyjątek stanowi renta socjalna lub cywilna). Jeżeli osoba przebywająca na urlopie wychowawczym będzie posiadała inny tytuł do ubezpieczeń, np. umowę zlecenia, umowę o pracę, bądź prowadziła działalność pozarolniczą, budżet nie sfinansuje składek. Wówczas pracodawca wykaże ją jedynie w raporcie ZUS RSA z kodem przerwy odpowiednim dla urlopu wychowawczego.
Reasumując, zasiłek macierzyński bez względu na zbieg z innymi tytułami do ubezpieczeń zawsze stanowi obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zasiłkobiorca nie musi w tym przypadku składać płatnikowi żadnych oświadczeń dotyczących innych tytułów do ubezpieczeń. Oświadczenie to będzie konieczne, jeśli ubezpieczona/y skorzysta z prawa do urlopu wychowawczego. Wówczas inny tytuł zadecyduje, czy konieczne będzie deklarowanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym.
Podstawa prawna:
art. 9 ust. 6, art. 18 ust. 6 , art. 19 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.);
art. 66 ust. 1 pkt 32 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.)