Kiedy ubezpieczony nabędzie prawo do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania?

Z przepisu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej ustawą zasiłkową, wynika, iż przesłankę nabycia prawa do zasiłku chorobowego stanowi podleganie przez określony prawem czas ubezpieczeniu chorobowemu. W wyroku z dnia 29 października 2002 r., sygn. akt III UZP 8/02, Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż: „w art. 4 ust. 1 pkt 1 w związku z ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby nie chodzi o podleganie ubezpieczeniu w chwili zaistnienia ryzyka ubezpieczenia, o tym bowiem stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych, lecz o posiadanie w tym momencie okresu ubezpieczenia wystarczającego do uruchomienia wypłaty świadczeń (nie dotyczy to tylko sytuacji wymienionych w art. 4 ust. 3 ustawy). Mówiąc inaczej, racją wliczenia poprzednich okresów ubezpieczenia (pod warunkiem że były nieprzerwane albo przerwa między nimi nie przekraczała 30 dni lub była spowodowana urlopami wychowawczym i bezpłatnym czy odbywaniem zasadniczej służby wojskowej), jest uzyskanie odpowiedniej sumy składek w funduszu ubezpieczenia chorobowego.”.

Ubezpieczony obowiązkowo nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, natomiast ubezpieczony dobrowolnie – po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej).

W doktrynie i judykaturze okres, po którym ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego, określa się jako „okres wyczekiwania”.

Do okresów ubezpieczenia chorobowego, składających się na okres wyczekiwania, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Upływ okresu wyczekiwania nie stanowi bezwzględnej przesłanki nabycia prawa do zasiłku chorobowego. Zgodnie z dyspozycją art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej, od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:

1. absolwentom szkół lub uczelni lub osobom, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;
2. jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
3. ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;
4. posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
5. funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie art. 165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948, z późn. zm.) i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.