20.10.2020 r.
5 min

Likwidacja stanowiska pracy jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy

Ekspert PCKP

Skopiuj link
20.10.2020r.
5 min

Likwidacja stanowiska pracy to przyczyna rozwiązania stosunku pracy niedotycząca pracownika. W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, iż niedotyczącymi pracownika przyczynami rozwiązania stosunku pracy są wszystkie okoliczności niezwiązane z cechami psychofizycznymi pracownika i sposobem wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych. Pojęcie to obejmuje zarówno przyczyny leżące po stronie pracodawcy, jak i inne obiektywne okoliczności, które nie leżą ani po stronie pracodawcy, ani po stronie pracownika, lecz stanowią wyłączną przyczynę rozwiązania stosunku pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 grudnia 2016 r., sygn. akt III AUa 1293/16).

Czy aby na pewno takie rozwiązanie jest zawsze bezpieczne dla pracodawcy?

Bardzo szczegółowo do tej kwestii odniósł się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 maja 2019 roku, sygn. akt I PK 40/18.

Wskazał on przede wszystkim, że w razie ewentualnego postępowania sądowego kontroli sądowej w takich przypadkach poddana jest prawdziwość przeprowadzanych przez zatrudniającego zmian (badana jest pozorność likwidacji). Dodatkowo w sprawach o roszczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy bada się nie tylko czy likwidacja stanowiska pracy była realna bądź pozorna, ale również czy między nią a wypowiedzeniem (rozwiązaniem) stosunku pracy zachodził związek przyczynowy.

Ustalając, czy likwidacja stanowiska miała charakter pozorny, należy podkreślić, że „pozorność może dotyczyć likwidacji stanowiska pracy, ale może także dotyczyć przyczynowości mającej uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę, którą deklaruje pracodawca (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2007 r., II PK 265/06). Z art. 30 § 4 w związku z art. 45 § 1 KP wynika obowiązek pracodawcy wskazania pracownikowi, w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę na czas nieokreślony, przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Przyczyną tą może być w szczególności likwidacja stanowiska pracy rozumiana jako zmiana struktury organizacyjnej zakładu pracy, polegająca na likwidacji jedynego lub wszystkich stanowisk pracy danego rodzaju i powodująca konieczność zwolnienia wszystkich pracowników zatrudnionych na tym stanowisku lub stanowiskach.

W doktrynie i orzecznictwie nie ma wątpliwości, że tak rozumiana likwidacja stanowiska pracy jest sama w sobie wystarczającą przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę. W takich przypadkach nie ma konieczności porównywania pracowników i stosowania kryteriów doboru do zwolnienia.”.

Co więcej, „okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za zasadnością wypowiedzenia umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1998 r., I PKN 315/97)”. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym odwoławczym dopuszczalna jest konkretyzacja wskazanej pracownikowi przyczyny wypowiedzenia, ale dotyczy to jedynie możliwości uzupełnienia opisu przyczyny wypowiedzenia w oparciu o okoliczności oczywiście znane zwalnianemu pracownikowi, które występują jako sekwencja powiązanych związkiem przyczynowo-skutkowym zdarzeń objętych ujawnioną na piśmie przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę.

„Na marginesie można tylko dodać, że likwidacja stanowiska pracy, jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę, nie może być utożsamiana z samą propozycją zmodyfikowania struktury organizacyjnej, której przejawem jest właściwa decyzja likwidacyjna. Jeżeli więc etap decyzyjny nie został zakończony wymaganą decyzją akceptacyjną, to wówczas wypowiedzenie umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy jest czynności wadliwą (zob. A. Kurzych: Likwidacja stanowiska pracy jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę – ujęcie proceduralne, MPP 2013, nr 2).” […] „Zmiany w kształcie zakładu pracy, których skutkiem jest likwidacja stanowiska pracy, muszą faktycznie zaistnieć i dopiero wówczas można rozważać zasadność wypowiedzenia umowy o pracę z tego powodu.”.

Pracodawca, który wskazał jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę likwidację stanowiska pracy i chciałby ustrzec się przed negatywnymi konsekwencjami w razie ewentualnego postępowania sądowego w zakresie zasadności tego wypowiedzenia, musi bezwzględnie wziąć pod uwagę wszystkie przywołane wyżej okoliczności. Jeśli spełni te warunki, to może przyjąć, że prawidłowo dokonał rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem.