13.06.2011 r.
4 min

Na czym polega „ruch ciągły”?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
13.06.2011r.
4 min

System przedłużonego czasu pracy (zwany powszechnie ruchem ciągłym) może być zastosowany wyłącznie, gdy spełnione są ustawowe przesłanki, a mianowicie gdy ze względu na technologię produkcji prace nie mogą być wstrzymane bądź gdy praca nie może być wstrzymana ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności.

Z uwagi szczególny sposób ustalenia wymiaru czasu pracy w tym systemie czasu pracy, który w końcowym efekcie prowadzi do dopuszczalności zaplanowania pracownikowi większej liczby godzin pracy niż to ma miejsce w innych systemach czasu pracy, system ten wielu pracodawców postrzega jako atrakcyjny. W systemie tym dopuszczalne jest bowiem przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin. Liczba godzin odpowiadająca przedłużonemu tygodniowemu wymiarowi czasu pracy nie może jednak przekraczać 4 godzin na każdy tydzień okresu rozliczeniowego. Oznacza to, że przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy nie jest możliwe w każdym tygodniu okresu rozliczeniowego, lecz może mieć miejsce wyłącznie w trzech spośród czterech tygodni okresu rozliczeniowego, a maksymalne przedłużenie wymiaru czasu pracy w takim tygodniu wyniesie 44 godziny.

Dzięki podwyższeniu dopuszczalnego wymiaru czasu pracy w stosunku do innych systemów czasu pracy jest to jedyny system czasu pracy, który umożliwia obsadzenie jednego stanowiska pracy, które musi funkcjonować w systemie permanentnym (24 godziny na dobę przez cały rok kalendarzowy) za pomocą czterech brygad pracowników.

Przepisy dopuszczają zastosowanie tego systemu czasu pracy w dwóch sytuacjach: gdy jest to konieczne („prace nie mogą być wstrzymane”) ze względu na technologię produkcji oraz ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności. Zatem okolicznością uprawniającą pracodawcę do zastosowania tego systemu czasu pracy nie jest w szczególności duże zapotrzebowanie na pracę najemną. Pierwsza z przesłanek odwołuje się bowiem wyraźnie do technologii procesu produkcyjnego, niemożności wyłączenie, zaprzestania procesu produkcyjnego, która wynika z uwarunkowań technicznych, a nie woli pracodawcy.

Bardziej obszerna jest druga z przesłanek uprawniających pracodawcę do zastosowania systemu przedłużonego czasu pracy. Akcentuje się w tym zakresie, że mówiąc o konieczności ciągłego zaspokajania potrzeb ludności nacisk należy położyć na zaspakajanie potrzeb o szczególnie istotnym znaczeniu. Wymienia się wśród nich konieczność zapewnienia stałych dostaw energii oraz wody, dostępu do usług transportowych. Z drugiej strony w wyroku z 05.05.1999r. sygn. akt II PKN 671/98 opublik. w OSNAP 2000 z. 14, poz. 536) wyraźnie stwierdzono, że „stacja paliw nie jest zakładem pracy, w którym praca, ze względu na technologię produkcji lub konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności, nie może być wstrzymana”.
W tym systemie czasu pracy praca w przedłużonym wymiarze nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych, choć w wymiarze finansowym jest właśnie tak traktowana. Za każdą godzinę w przedłużonym wymiarze czasu pracy pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 % wynagrodzenia. Pracę wykonywaną przez pracownika w ramach przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy powinniśmy również uwzględnić odnosząc się do ewentualnego ryzyka przekroczenia maksymalnego limitu czasu pracy w połączeniu z godzinami nadliczbowymi (48 godzin tygodniowo), który stosuje się również do pracowników świadczących pracę w przedłużonym systemie czasu pracy. W konsekwencji dopuszczalna liczba godzin nadliczbowych wynikających ze szczególnych potrzeb pracodawcy jest w tym systemie odpowiednio niższa niż ma to miejsce w innych systemach czasu pracy.