19.10.2021 r.
6 min

Na jakich zasadach pracodawca może przetwarzać informację o stopniu i rodzaju niepełnosprawności pracownika?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
19.10.2021r.
6 min

Przepisy kodeksu pracy enumeratywnie wskazują kategorie danych osobowych, które są niezbędne do pozyskania przez pracodawcę od kandydata do pracy, a także na późniejszym etapie, w związku z podejmowaniem przez niego działań po zawarciu umowy o pracę.

Zakres danych, które pracodawca może pozyskać od kandydata do pracy (niezależnie od tego czy jest on pełnosprawny, czy niepełnosprawny), wynika z przepisów prawa pracy i obejmuje w dużym uproszczeniu dane identyfikacyjne (imię i nazwisko, data urodzenia oraz dane kontaktowe) oraz dane pozwalające na ustalenie kwalifikacji przyszłego pracownika i jego doświadczenia zawodowego (art. 221 § 1 kodeksu pracy). Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z § 2  art. 221 pracodawca żąda podania danych osobowych, o których mowa w § 1 pkt 4-6 (czyli danych dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych oraz przebiegu dotychczasowego zatrudnienia), gdy jest to niezbędne do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku. Pracodawca nie może żądać od kandydata danych, które wykraczają poza zakres uzasadniony celem ich gromadzenia. Nie ma bowiem podstawy prawnej do ich przetwarzania. Ta może wystąpić, jeżeli na stanowisku, którego dotyczy rekrutacja, niezbędne są szerzej określone wymagania. Wtedy pracodawca może żądać przedłożenia dodatkowych dokumentów, informacji czy zaświadczeń o posiadaniu konkretnych uprawnień. Ponadto pracodawca żąda podania innych danych osobowych niż określone w § 1, gdy jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa (art. 221 § 4 kodeksu pracy).

W związku z powyższym, w myśl art. 221 § 3 kodeksu pracy, pracodawca żąda od pracownika podania dodatkowo danych osobowych obejmujących:

  1. adres zamieszkania;
  2. numer PESEL, a w przypadku jego braku – rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
  3. inne dane osobowe pracownika, a także dane osobowe dzieci pracownika i innych członków jego najbliższej rodziny, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy;
  4. wykształcenie i przebieg dotychczasowego zatrudnienia, jeżeli nie istniała podstawa do ich żądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie;
  5. numer rachunku płatniczego, jeżeli pracownik nie złożył wniosku o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

Wyżej wymienione dane osobowe należą do kategorii danych osobowych obligatoryjnych, a ich pozyskanie przez pracodawcę od pracownika spełni przesłankę niezbędności wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze, o której mowa w art. 6 ust. 1 lit. c rozporządzenia 2016/679 (RODO).

Informacje o stanie zdrowia stanowią niewątpliwie dane szczególnej kategorii. Co do zasady ich przetwarzanie przez pracodawcę jest zabronione, chyba że ten, kogo dane dotyczą wyrazi zgodę na ich przetwarzanie albo przetwarzanie takich danych jest niezbędne do wypełnienia obowiązków i wykonywania szczególnych praw przez pracodawcę w dziedzinie prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej.

Na podstawie art. 2b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pracodawcy uzyskali prawo do przetwarzania danych osobowych dotyczących stanu zdrowia pracowników niepełnosprawnych. Zgodnie z treścią ust. 1 przywołanego artykułu:

Pracodawca przetwarza dane osobowe, w tym dane o stanie zdrowia osób:

  1. pozostających z nim w stosunku pracy oraz niepracujących byłych pracowników,
  2. niepełnosprawnych wykonujących pracę nakładczą,
  3. uczestniczących w procesie rekrutacji, odbywających szkolenie, staż, przygotowanie zawodowe albo praktyki zawodowe lub absolwenckie,
  4. należących do grup wymienionych w art. 5 [orzeczenie o niezdolności do pracy jako orzeczenie o stopniu niepełnosprawności] załącznika nr 1 do rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. WE L 214 z 09.08.2008, str. 3, z późn. zm.) oraz do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1, z późn. zm.),
  5. będących członkami rodzin pracowników i niepracujących byłych pracowników,
  6. o których mowa w art. 21 [wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych] ust. 2c, i osób korzystających z usług jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 21 ust. 2e pkt 3

– dla celów określonych w ustawie.

Co ważne, zgodnie z art. 2b ust. 2 tej samej ustawy „Przedstawienie pracodawcy dokumentów potwierdzających dane osobowe o stanie zdrowia jest dobrowolne.”

Oczywiście, w związku z powyższym, pracodawca jest zobowiązany do zachowania wszelkich zasad i obowiązków o charakterze formalnym związanych z prawidłowym przetwarzaniem danych osobowych. Konieczne jest wypełnianie obowiązku informacyjnego, prowadzenie rejestru czynności przetwarzania, udzielenie odpowiednich upoważnień, zawarcie umów powierzenia przetwarzania, a także stosowanie zasad rządzących przetwarzaniem danych osobowych, w tym między innymi zasady poufności (ochrona i prawidłowe zabezpieczenie danych).