Skopiuj link
Od dnia 27 listopada 2006 r. powód zatrudniony był w pozwanej spółce na stanowisku głównego specjalisty. Wypełniając przed zatrudnieniem kwestionariusz osobowy nie ujawnił w nim, iż posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
W dniu 24 listopada 2006 r. powód został poddany wstępnym badaniom lekarskim. Lekarz medycyny pracy orzekł, iż jest on zdolny do wykonywania pracy na stanowisku głównego specjalisty. Równocześnie zalecił pracę w korekcji okularowej.
W dniu 19 sierpnia 2009 r. powód został poddany badaniom okresowym. Wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych lekarz przeprowadzający badanie orzekł, iż powód jest zdolny do wykonywania pracy na stanowisku głównego specjalisty. Jednakże w uwagach zawarł on informację o konieczności dostosowania oprogramowania do stopnia niepełnosprawności powoda oraz używania okularów korekcyjnych podczas pracy z monitorem ekranowym.
W dniu 27 sierpnia 2009 r. pozwany zwrócił się do powoda z prośbą o dostarczenie informacji o posiadanym przez niego stopniu niepełnosprawności. Pracodawca nie dysponował bowiem dotychczas wiedzą o niepełnosprawności pracownika.
Przez cały okres zatrudnienia powód nigdy nie wnioskował o udzielenie mu dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługującego osobom posiadającym orzeczenie o przyznaniu stopnia niepełnosprawności.
Pismem z dnia 9 września 2009 r. pozwany rozwiązał za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą z powodem. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazał naruszenie obowiązków pracowniczych, polegające na zatajeniu stopnia niepełnosprawności, celem wprowadzenia w błąd pracodawcy co do braku przeciwwskazań lekarskich do wykonywania pracy.
Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu Rejonowego z dnia 17 lutego 2014 r. w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 23.514 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 listopada 2012 r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. Sąd oddalił również apelację powoda w dalej idącym zakresie.
W ocenie Sądu II instancji powództwo w zakresie żądania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy przysługujący na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych było uzasadnione. O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 kodeksu cywilnego w zw. z art. 455 kodeksu cywilnego. W jego ocenie roszczenie powoda stało się wymagalne z dniem wezwania pracodawcy do spełnienia świadczenia. Miało to miejsce w dniu doręczenia pozwanemu pozwu, tj. 15 listopada 2012 r.
Skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wniósł powód. W uzasadnieniu skargi podnosił, iż w niniejszej sprawie ustawowe odsetki przysługiwały od dnia rozwiązania umowy o pracę.
W ocenie Sądu Najwyższego skarga powoda była usprawiedliwiona.
Na wstępie swoich rozważań Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż Kodeks pracy nie odnosi się do kwestii odsetek ustawowych za opóźnienie lub zwłokę. W związku z tym na podstawie odesłania z art. 300 kodeksu pracy zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Prawo do żądania przez wierzyciela odsetek statuuje art. 481 § 1 kodeksu cywilnego.
W rozważaniach dotyczących daty wymagalności roszczenia o zapłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop Sąd Najwyższy odwołał się do uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2014 r. W postanowieniu tym stwierdzono, iż wymagalność jest stanem, w którym wierzyciel uzyskuje możność żądania spełnienia świadczenia, a na dłużnika zostaje nałożony obowiązek jego spełnienia. Przy czym termin wymagalności należy odróżnić od terminu spełnienia świadczenia. Jest to termin, do którego dłużnik najpóźniej powinien świadczenie spełnić. Po jego upływie dłużnik albo opóźnia się z jego spełnieniem, albo popada w zwłokę. Wymagalność należy zatem ustalić mając na względzie datę, w której świadczenie miało być spełnione. W tym zakresie zastosowanie ma w art. 455 kodeksu cywilnego. Wynika z niego, iż przy ustalaniu terminu wymagalności roszczenia zasadą jest związanie terminem oznaczonym w umowie, wynikającym z ustawy albo z orzeczenia odpowiedniego organu. Dopiero przy braku oznaczenia terminu świadczenia wymagalność może mieć swe źródło we właściwości zobowiązania. Natomiast w przypadku zobowiązań bezterminowych o wymagalności decyduje moment, w którym wierzyciel wezwał dłużnika do spełnienia świadczenia.
Zdaniem Sadu Najwyższego Sąd Okręgowy nie zastosował się do powyższych reguł. Skutkowało to wadliwym rozstrzygnięciem w zakresie ustawowych odsetek. Z przepisu art. 171 § 1 kodeksu pracy wynika bowiem jednoznacznie, iż prawo do ekwiwalentu staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy. Zdarzenie to stanowi "oznaczenie" terminu w rozumieniu art. 455 kodeksu cywilnego. Z datą zakończenia stosunku pracy pracownik nie ma możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze. Pracodawca powinien zatem w zamian w dniu rozwiązania stosunku pracy wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
W analizowanej sprawie Sąd Najwyższy wypowiedział się odnośnie terminu, od którego winny być naliczane odsetki ustawowe za opóźnienie (zwłokę) w wypłacie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Podzielił on stanowisko Sądu Okręgowego, iż w tym zakresie zastosowanie ma art. 455 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, iż jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Nie zgodził się jednak z poglądem, iż o terminie naliczania odsetek od ekwiwalentu za niewykorzystana urlop decyduje data wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia. W jego ocenie termin ten wynika z właściwości zobowiązania. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop powinien zostać wypłacony w ostatnim dniu trwania stosunku pracy. Data ta przesądza o dacie wymagalności roszczenia pracownika o zapłatę ekwiwalentu i o dacie początkowej naliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w analizowanym wyroku w pełni zasługuje na aprobatę. Nie ma bowiem podstaw prawnych, aby datę początkową naliczania odsetek za opóźnienie (zwłokę) z zapłatą ekwiwalentu za niewykorzystany urlop przesuwać na inny termin niż data rozwiązania stosunku pracy. Data rozwiązania stosunku pracy jest bowiem datą, w której pracodawca powinien wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Jeżeli pracodawca nie wywiąże się z tego obowiązku w tym terminie, pracownik może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie (zwłokę).