Okres wypowiedzenia przy wypowiedzeniu zmieniającym

Ustawodawca w art. 42 § 3 kodeksu pracy związał określone zdarzenia prawne z biegiem okresu wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Z rzeczonego przepisu wynika, iż do połowy okresu wypowiedzenia pracownik powinien złożyć oświadczenie w przedmiocie odmowy przyjęcia wypowiedzenia zmieniającego. Jeżeli pracownik nie złoży przedmiotowego oświadczenia we wskazanym terminie, uważa się, że wyraził zgodę na zaproponowane mu warunki (tzw. zgoda domniemana).

Brak w piśmie zawierającym wypowiedzenie warunków pracy i płacy pouczenia o terminie, w jakim pracownik powinien złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków i skutkach odmowy, ma ten skutek, że pracownik do końca okresu wypowiedzenia może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

Z upływem okresu wypowiedzenia warunków pracy i płacy powstają określone skutki prawne, tj. zmiana warunków zatrudnienia lub rozwiązanie stosunku pracy. Zmiana warunków pracy i płacy następuje jedynie w sytuacji, gdy pracownik wyraził zgodę na wypowiedzenie zmieniające. Natomiast rozwiązanie stosunku pracy jest skutkiem odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych w wypowiedzeniu zmieniającym warunków. W wyniku odmowy wypowiedzenie zmieniające przekształca się bowiem w wypowiedzenie definitywne. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 maja 1975 r. wyjaśnił, iż „jeśli więc pracownik odmawia przyjęcia nowych warunków płacy, umowa o pracę ulega rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia, przy czym rozwiązanie takie pociąga za sobą wszystkie skutki rozwiązania dokonanego przez zakład pracy” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1975 r., sygn. akt I PRN 9/75).

Art. 42 § 1 kodeksu pracy przewiduje odpowiednie stosowanie do wypowiedzenia zmieniającego przepisów o wypowiedzeniu umowy o pracę. Tym samym do ustalenia biegu okresu wypowiedzenia oraz momentu, w którym upływa połowa tego okresu, zastosowanie mają przepisy o wypowiedzeniu umów o pracę.

Ustalenie długości okresu wypowiedzenia powinno nastąpić z uwzględnieniem art. 34 kodeksu pracy, który określa okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny, oraz art. 36 § 1 kodeksu pracy, który wskazuje okresy wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i na czas nieokreślony.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny związany jest z czasem, na jaki umowa została zawarta, i wynosi:

1. 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
2. 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
3. 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Natomiast okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę na czas określony uzależniony jest od pracowniczego stażu pracy. Wynosi on: 

1. 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2. 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3. 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Przepisy nie określają początku biegu okresu wypowiedzenia. Wskazują natomiast moment, w którym się on kończy. Zgodnie z art. 30 § 2¹ kodeksu pracy okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.

W przedmiocie interpretacji pojęcia początku biegu okresu wypowiedzenia obecnie w doktrynie i w judykaturze dominuje pogląd, w myśl którego, jeśli ustawodawca łączy pewne skutki prawne z okresem wypowiedzenia, należy przez to rozumieć okres od dnia złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu do dnia rozwiązania umowy o pracę (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2011 r., sygn. akt II PK 302/10).

Powyższe prowadzi do wniosku, iż okres wypowiedzenia rozpoczyna swój bieg od dnia złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę. Natomiast koniec tego okresu następuje, jeżeli jest on liczony w tygodniach, w sobotę w ostatnim tygodniu tego okresu, a w przypadku gdy jest liczony w miesiącach, w ostatnim dniu miesiąca kończącego ten okres. W związku z tym połowę okresu wypowiedzenia stanowi dzień przypadający w połowie tego okresu. Pogląd ten potwierdziło Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej. W jego ocenie „połowę okresu wypowiedzenia, do którego pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i/lub pracy w przypadku ich wypowiedzenia przez pracodawcę na podstawie art. 42 § 3 kodeksu pracy (wypowiedzenie zmieniające), wyznacza moment przypadający w połowie okresu liczonego od złożenia przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu zmieniającym do upływu (końcowej daty) okresu wypowiedzenia, który przypada odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca".