Skopiuj link
Możliwość wypłacenia, w zamian za pracę w niedzielę lub święto, obu dodatków wzbudza znaczne kontrowersje. W tym zakresie warto odwołać się do rozbieżnych stanowisk doktryny:
„Za słuszny należy uznać pogląd – zresztą dominujący w doktrynie – że przepis nie posługuje się samodzielną instytucją dodatku za pracę w niedzielę i święto, a jedynie odwołuje się do przepisu o dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych w celu ustalenia jego wysokości. Inaczej rzecz ujmując, za pracę w niedzielę lub święto, za którą pracodawca nie udzielił dnia wolnego, pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie w podwójnej wysokości, nawet jeśli praca w tym dniu nie spowodowała przekroczenia normy średniotygodniowej. W konsekwencji, w przypadku gdy praca w niedzielę i święto, za które pracownik nie otrzymał dnia wolnego, spowoduje równocześnie przekroczenie normy dobowej lub średniotygodniowej czasu pracy, będzie mu się należeć zarówno dodatek za pracę w nadgodzinach, jak i dodatek z tytułu nieoddania niedzieli lub święta w naturze. Zważywszy na to, że dodatek za pracę w nadgodzinach w niedzielę i święto wynosi 50–100% (zob. art. 1511 § 1 i 2 KP), to w istocie pracownik za pracę w takie dni otrzyma łącznie dodatki w wysokości 150–200%.
Trzeba jednak podkreślić, że SN wyraża konsekwentnie odmienny pogląd. W uchw. z 15.2.2006 r. (II PZP 11/05, OSNP 2006, Nr 11-12, poz. 170) stwierdzono, że: "w razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę świadczoną w niedzielę lub święto, pracownikowi przysługuje za każdą godzinę takiej pracy tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 § 2 in fine lub § 3 KP". Pogląd taki poparł także NSA, jednak nie podając żadnej argumentacji (zob. wyr. NSA z 29.8.2008 r., I OSK 1281/07, Legalis). I choć orzeczenie to spotkało się z powszechną krytyką w literaturze, to pragmatyzm nakazuje je uwzględnić.” (Kodeks pracy. Regulacje Covid-19 w prawie pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Arkadiusz Sobczyk)
Przeciwne stanowisko do przedstawionego powyżej można odnaleźć w komentarzu do Kodeksu pracy pod redakcją dr. hab. Krzysztofa Walczaka. „Praca w niedzielę może w pewnych sytuacjach odbywać się na warunkach pracy w godzinach nadliczbowych. Ma to miejsce w dwóch przypadkach: gdy pracownik miał zaplanowaną pracę w niedzielę i dodatkowo wyniknęła w tym dniu konieczność pracy w godzinach nadliczbowych; gdy pracownik nie miał zaplanowanej pracy w niedzielę, ale pracodawca zlecił mu w tym dniu pracę na warunkach pracy w godzinach nadliczbowych. Pracownikowi, który pracował w niedzielę w wymiarze przekraczającym obowiązującą go dobową normę czasu pracy, przysługuje normalne wynagrodzenie za godziny nieprzekraczające obowiązującej go dobowej normy czasu pracy, wraz z dodatkiem za godziny przepracowane ponad tę normę w wysokości 50% wynagrodzenia. Pracodawca może też udzielić pracownikowi zamiast dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych w niedzielę dodatkowe wolne godziny. Natomiast jeśli praca w niedzielę miała miejsce w drugim przypadku, to pracodawca obowiązany jest zapewnić mu inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ustalonym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie – 100% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę (art. 15111 § 1 i 2 KP).
W razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę świadczoną w niedzielę lub święto, pracownikowi przysługuje za każdą godzinę takiej pracy tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 § 2 in fine lub § 3 KP (zob. uchw. SN z 15.2.2006 r., II PZP 11/05, OSNP 2006, Nr 11–12, poz. 170, s. 444).
Użycie w art. 15111 § 2 i 3 KP zwrotu "dodatek do wynagrodzenia" w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1 KP nie oznacza, że nie jest to dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, lecz inne świadczenie, do którego nie stosuje się wyłączenia zbiegu prawa do dwóch dodatków za godziny nadliczbowe (art. 1511 § 2 KP). Ten sam zwrot występuje w art. 1511 § 2, a w tym przypadku nie ma wątpliwości, że określa on dodatek za godziny nadliczbowe. Brak jest podstaw do odmiennego traktowania pracownika wykonującego pracę nadliczbową w niedzielę lub święto w porównaniu z wykonującym ją w dniu, który miał być dla niego wolny w zamian za tę pracę, a za którą przysługuje tylko jeden dodatek (art. 1511 § 2 KP). Także bezzasadne jest różnicowanie uprawnień pracownika wykonującego pracę w niedzielę lub w święto w zależności od tego, czy jest ona wykonywana w ramach harmonogramu (art. 15111 § 2 i 3 KP), czy poza nim (art. 1511 § 1 pkt 1 lit. b KP). Prawo do dwóch dodatków jest tak wyjątkowe, że musiałoby być wyraźnie przewidziane w KP (zob. wyr. NSA z 29.8.2008 r., I OSK 1281/07, Legalis).
W razie nieudzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę świadczoną w niedzielę lub święto, pracownikowi przysługuje za każdą godzinę takiej pracy tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 § 2 lub § 3 KP, czyli 100% (uchw. SN z 15.2.2006 r., II PZP 11/05, OSNP 2006, Nr 11–12, poz. 170).”