Zgodnie z art. 229 § 4 kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Badania profilaktyczne mają służyć temu, aby pracownik nie wykonywał pracy, której nie powinien wykonywać z przyczyn zdrowotnych.
Do profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników można zaliczyć:
- Badania profilaktyczne pracowników, które można podzielić na:
- wstępne badanie lekarskie,
- okresowe badanie lekarskie,
- kontrolne badanie lekarskie.
- zapobieganie chorobom zawodowym i chorobom związanym z wykonywaną pracą,
- dostarczanie nieodpłatnych posiłków i napojów profilaktycznych.
Dodatkowo pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy. Jej celem jest określenie zagrożeń występujących w środowisku pracy, które mogą wywołać uraz lub pogorszenie stanu zdrowia pracownika, możliwości usunięcia lub zminimalizowania tych zagrożeń, a jeżeli nie jest to możliwe to wskazanie środków ochronnych właściwych w celu ograniczenia ryzyka związanego z zagrożeniami. Pracodawca ma obowiązek zapoznać pracownika z oceną ryzyka zawodowego na danym stanowisku przed rozpoczęciem pracy, a w razie potrzeby przekazać mu również środki ochrony indywidualnej.
Kolejnym elementem zaliczanym do profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników jest obowiązek przeprowadzania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Co do zasady, zgodnie z art. 94 pkt 4 i art. 2373 kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy, a także przeprowadzać okresowe szkolenia w tym zakresie. Takie szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Wśród nich należy wyróżnić:
a) szkolenie wstępne:
- instruktarz ogólny,
- instruktarz stanowiskowy.
b) szkolenia okresowe.