Przełomowe zmiany dotyczące wydawania świadectwa pracy – część 2

owe regulacje w zakresie dochodzenia przed sądem wydania świadectwa pracy.

W niezmiernie trudnej sytuacji znajduje się pracownik, któremu pracodawca złośliwie odmawia wydania świadectwa pracy, uporczywie nie wykonuje orzeczenia sądu, zaś  prowadzona egzekucja nie odnosi skutku, bądź uzyskanie świadectwa pracy nie jest możliwe z uwagi na zaprzestanie prowadzenia działalności przez pracodawcę. Brak świadectwa pracy stanowi istotną przeszkodę w poszukiwaniu kolejnej pracy, uniemożliwia ustalenie okresów zatrudnienia, które mają znaczenie dla świadczeń ze stosunku pracy, jak i z ubezpieczenia społecznego oraz świadczeń socjalnych, związanych chociażby z rejestracją w urzędzie pracy i ustaleniem  prawa do zasiłku dla bezrobotnych. 

Dodany do kodeksu pracy art. 97¹ § 1 – 2, od 7 września 2019 r. wprowadza regulacje, zgodnie z którymi:

1. w przypadku niewydania przez pracodawcę świadectwa pracy pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy;
2. jeżeli pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu powództwa o zobowiązanie pracodawcy do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe, pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.

Z ww. żądaniami, można wystąpić w każdym czasie przed upływem terminu przedawnienia.

Żądanie zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy.

Sprawy dotyczące żądania zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy sąd rozpoznawał będzie w postępowaniu procesowym, w trybie Kodeksu postępowania cywilnego, na podstawie dodanego art. 477^1a i art. 477^1b.

Nowe przepisy określają m.in. wymagania, jakie musi spełniać wyrok zobowiązujący pracodawcę do wydania świadectwa pracy. Zgodnie z art. 477^1b §1 i § 2 k.p.c., w wyroku uwzględniającym żądanie zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy, sąd określa treść świadectwa pracy zgodnie z art. 97 § 2 Kodeksu pracy oraz przepisami rozporządzenia Ministra Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (t.j. Dz.U. 2018 r., poz. 1289). Jeżeli określenie wszystkich faktów wymienionych w tych przepisach jest niemożliwe, w wyroku określa się co najmniej okres i rodzaj wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska oraz tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a w sytuacji gdy określenie trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy również jest niemożliwe – wskazuje się, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę. Prawomocny wyrok zobowiązujący pracodawcę do wydania świadectwa pracy zastępuje to świadectwo.

Natomiast w myśl art. 477^1a k.p.c., jeżeli okaże się, że pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu powództwa jest niemożliwe, sąd rozpozna żądanie zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy, w postępowaniu nieprocesowym, jako żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.

Żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.

Wnioski zawierające żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy, sąd rozpoznawał będzie w postępowaniu nieprocesowym, w trybie Kodeksu postępowania cywilnego, na podstawie przepisów dodanego działu IVb „Sprawy z zakresu prawa pracy”, usytuowanego w księdze drugiej w tytule II k.p.c.

Wprowadzone do Kodeksu postępowania administracyjnego przepisy, w art. 691¹⁰ § 1 k.p.c. stanowią, iż we wniosku zawierającym żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy wskazuje się:

• okres i rodzaj wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska oraz miejsce wykonywania pracy;
• tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy – jeżeli pracownik posiada te informacje, a w przypadku ich nieposiadania – okoliczności zaprzestania świadczenia pracy przez pracownika;
• pracodawcę, który był obowiązany do wydania świadectwa pracy, oraz przyczynę, z powodu której wystąpienie przeciwko niemu z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe.

Zgodnie z art. 691¹⁰ § 3 i § 4 k.p.c., w przypadku uwzględniającym żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy, sąd wydaje postanowienie, w którym określa treść świadectwa pracy zgodnie z art. 97 § 2 Kodeksu pracy i przepisami rozporządzenia Ministra Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (t.j. Dz.U. 2018 r., poz. 1289). Jeżeli określenie wszystkich faktów wymienionych w tych przepisach jest niemożliwe, w postanowieniu określa się co najmniej okres i rodzaj wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska oraz tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a w sytuacji gdy określenie trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy również jest niemożliwe – wskazuje się, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę. Prawomocne postanowienie ustalające uprawnienie do otrzymania świadectwa pracy zastępuje to świadectwo.

Z przyczyn oczywistych, gdy wytoczenie powództwa o zobowiązanie pracodawcy do wydania świadectwa pracy będzie możliwe, sąd rozpozna żądanie pracownika w procesie, jako żądanie zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy, co wynika wprost z art. 691¹⁰ § 2k.p.c.

Ponadto, znowelizowany przepis art. 96 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 785), zwolnienia pracowników występujących do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.

Reasumując należy stwierdzić, że wprowadzone przepisy, w przypadku zaistnienia przeszkód leżących po stronie pracodawcy w zakresie wydania świadectwa pracy, bez wątpienia ułatwią pracownikom uzyskanie niezmiernie ważnego dokumentu, potwierdzającego odbyte przez nich zatrudnienie w ramach stosunku pracy.