03.01.2021 r.
5 min

Przychód pracownika z tytułu braku oprocentowania pożyczki lub oprocentowania jej poniżej przyjętej w obrocie wysokości odsetek

Ekspert PCKP

Skopiuj link
03.01.2021r.
5 min

Warunkiem uznania świadczenia za przychód ze stosunku pracy jest powstanie po stronie pracownika przysporzenia oraz uzyskanie go w związku ze stosunkiem prawnym, jaki łączy pracownika i pracodawcę. Z treści art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika bowiem, iż przychód ze stosunku pracy stanowią wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Nie stanowi zatem przychodu ze stosunku pracy wartość pożyczki, jaką pracodawca udzielił pracownikowi. Pracownik nie uzyskuje bowiem przysporzenia, gdyż jest obowiązany zwrócić pracodawcy wartość pożyczki. Wskazuje na to norma art. 720 § 1 kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, iż przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Warto zwrócić uwagę, że w razie braku oprocentowania pożyczki lub oprocentowania jej poniżej wysokości odsetek stosowanych powszechnie w obrocie pracownik uzyskuje korzyść majątkową. Wydawać by się mogło, iż w zakresie, w jakim pożyczka została udzielona bez oprocentowania lub zastosowane oprocentowanie zostało obniżone, pracownik uzyskuje przychód ze stosunku pracy. Nie jest to jednak założenie w pełni prawidłowe.

Organy podatkowe stoją na stanowisku, iż w sytuacji, gdy pracodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania kredytów i pożyczek, a zasady udzielania pożyczek są jednolite dla wszystkich pracowników, brak oprocentowania pożyczki, a także oprocentowanie pożyczki poniżej wysokości odsetek rynkowych, nie powoduje powstania po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy. Stanowisko to podzielił m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 23 grudnia 2013 r., nr IPTPB1/415-599/13-4/AP.

W jego ocenie: „W przypadku, gdy umowa pożyczki jest umową nieodpłatną, pożyczkobiorca co do zasady otrzymuje nieodpłatne świadczenie w wysokości odsetek, które musiałby uiścić, gdyby uzyskał pożyczkę oprocentowaną lub kredyt bankowy. Niemniej jednak w sytuacji, gdy zakład pracy nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek lub kredytów, a zasady udzielania tych kredytów (pożyczek) stosowane są według jednolitych reguł wobec wszystkich pracowników, wówczas brak jest podstaw do zakwalifikowania niezapłaconych odsetek z umowy pożyczki nieoprocentowanej jako przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Natomiast zwolnienie pożyczki udzielonej pracownikowi z oprocentowania lub oprocentowanie jej poniżej wysokości odsetek rynkowych skutkować będzie powstaniem przychodu ze stosunku pracy, jedynie w sytuacji gdy pracodawca prowadzi działalność w zakresie udzielania pożyczek i kredytów.

Dodatkowo pracownik nie uzyska przychodu ze stosunku pracy również w sytuacji, gdy nieoprocentowana lub oprocentowana poniżej wysokości odsetek rynkowych pożyczka pochodzi ze środków ZFŚS i jest wypłacana zgodnie z regulaminem tego Funduszu. Celem Funduszu jest bowiem prowadzenie działalności socjalnej. Działalność ta polega na świadczeniu przez pracodawców usług na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową (art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych). Tym samym pomoc udzielana pracownikom z ZFŚS nie łączy się z uzyskiwaniem przez pracownika korzyści (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 lipca 2008 r., nr IBPB2/415-815/08/BJ; interpretacja indywidualna Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 czerwca 2013 r., nr ITPB2/415-300a/13/MK).