10.05.2022 r.
5 min

Renta z tytułu niezdolności do pracy przyznawana na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Ekspert PCKP

Skopiuj link
10.05.2022r.
5 min

Zgodnie z treścią przywołanego wyżej przepisu renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące przesłanki:

  1. jest niezdolny do pracy;
  2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy – ten warunek nie jest wymagany od ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
  3. niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w przepisach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tego warunku nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy;
  4. nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

  1. 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
  2. 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
  3. 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
  4. 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
  5. 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat

(art. 58 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Jak wynika z art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, okres z punktu 5 powyżej powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Tego zastrzeżenia nie stosuje się jednak do ubezpieczonego całkowicie niezdolnego do pracy, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny.

Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego wskazanego wyżej, omawiany warunek uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

W odniesieniu do warunku, o którym mowa w punkcie 3, chodzi o to, aby niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia (art. 6 ust. 1 pkt 1) lub opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej (art. 6 ust. 1 pkt 2). Ponadto niezdolność do pracy może również powstać w okresie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3b, 4, 6, 7 i 9 oraz art. 6 ust. 2 pkt 1, 3-8, 9a, 10a, 11, 12, 13a, 14a, 15-17, a także art. 7 pkt 1-3, 5a, 6 i 12 omawianej ustawy. Ustawodawca wskazał również, iż dla spełnienia warunku numer 3 wystarczające jest, aby niezdolność powstała nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania wskazanych okresów.

Osobie, która spełniła wszystkie wyżej wskazane warunki, przysługuje renta stała (jeżeli niezdolność do pracy jest trwała) albo renta okresowa (jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa). Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego.  Jeśli ubezpieczony spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, może otrzymać rentę szkoleniową. Renta przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Maksymalny okres pobierania tej renty nie może przekroczyć 36 miesięcy.