Skopiuj link
Pracodawca spoza sfery budżetowej, który nie tworzy funduszu socjalnego, może zdecydować się na wypłatę świadczenia urlopowego (art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, zwanej dalej ustawą o ZFŚS).
Świadczenie urlopowe nie jest wypłacane ze środków ZFŚS. Tym samym prawo do niego i wysokość nie jest uzależniona od kryteriów socjalnych, lecz od spełnienia przesłanek określonych w ustawie. Ma ono zatem charakter roszczeniowy i pracownik nie musi występować z wnioskiem o jego wypłatę .
Obowiązek zapłaty przedmiotowego świadczenia powstaje, jeżeli pracownik korzystał w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych (art. 3 ust. 5 ustawy o ZFŚS). Wliczeniu do tego okresu podlegają również dni wolne, wynikające z rozkładu czasu pracy pracownika, w tym występujące bezpośrednio przed i po urlopie.
Zaznaczyć należy, iż prawo do świadczenia urlopowego mają wyłącznie pracownicy, tj. osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy. Nie ma znaczenia rodzaj umowy o pracę, staż pracy ani wymiar etatu. Prawo do niego nie przysługuje natomiast osobom świadczącym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło), a także byłym pracownikom oraz emerytom i rencistom.
Świadczenie urlopowe może być wypłacone pracownikowi raz w roku kalendarzowym (art. 3 ust. 5 ustawy). Wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego. Jest ona proporcjonalna do wymiaru czasu pracy pracownika.
Pracodawca obowiązany jest wypłacić świadczenie urlopowe nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie przez pracownika urlopu wypoczynkowego (art. 3 ust. 5a ustawy). Ma ono bowiem służyć pracownikowi w trakcie urlopu wypoczynkowego.
„Wczasy pod gruszą” są świadczeniem, którego zasady wypłaty i wysokość określa pracodawca w regulaminie ZFŚS.
Ustalając przesłanki wypłaty analizowanego świadczenia oraz jego wysokość, pracodawca powinien kierować się kryterium socjalnym. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 8 ust. 1 ustawy, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.
Pracodawca może wprowadzić dodatkowe, nie mające charakteru socjalnego, przesłanki wypłaty wczasów pod gruszą. Musza one zostać wprost określone w regulaminie ZFŚS. Najczęściej jest to długość wypoczynku.
Z uwagi na okoliczność, iż przedmiotowe świadczenie ma charakter uznaniowy, warunkiem jego wypłaty jest złożenie przez pracownika stosownego wniosku. Wzór wniosku zazwyczaj określa regulamin ZFŚS. Powinno z niego wynikać, iż występujący o świadczenie spełnia przesłanki jego wypłaty.
Regulamin ZFŚŚ może przyznawać prawo do wczasów pod gruszą również innym grupą niż pracownicy. Uprawnienie to może zostać przyznane m.in. byłym pracownikom, emerytom, rencistom, a nawet osobom świadczącym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Regulamin może również przewidywać wypłatę przedmiotowego świadczenia częściej niż raz w roku. Powinno to jednak zostać określone wyraźnie i w sposób nie budzący wątpliwości.
Wypłata świadczenia powinna mieć miejsce w terminie określonym w regulaminie ZFŚS. Może ona mieć miejsce zarówno przed rozpoczęciem wypoczynku, jak i po jego zakończeniu.