Umowa na roboty publiczne lub prace interwencyjne nie podlega limitom z art. 25 ze znaczkiem 1 KP

Obie wymienione formy zatrudnienia bezrobotnych zostały uregulowane w ustawie z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2015 r., poz. 149 ze zm.) – dalej: PromZatU. Są one dedykowane szczególnym kategoriom osób bezrobotnych. Ich charakter prawny jest zbliżony.

Prace interwencyjne polegają na zatrudnieniu bezrobotnego przez pracodawcę, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie bezrobotnych (art. 2 ust. 1 pkt 26 PromZatU).

Natomiast roboty publiczne polegają na zatrudnieniu bezrobotnego w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu prac organizowanych przez powiaty – z wyłączeniem prac organizowanych w urzędach pracy – gminy, organizacje pozarządowe statutowo zajmujące się problematyką ochrony środowiska, kultury, oświaty, kultury fizycznej i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a także spółki wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowane ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków (art. 2 ust. 1 pkt 32 PromZatU).

Szczegółowe kwestie związane z praktyczną stroną stosowania każdej z tych form zatrudnienia reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 24.06.2014 r. w sprawie organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz jednorazowej refundacji kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U. z 2014 r., poz. 864).

Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie stanowiskiem, art. 25¹ KP nie ma zastosowania do umów o pracę zawieranych z bezrobotnymi w ramach ich zatrudnienia przy robotach publicznych lub pracach interwencyjnych. Pogląd taki po raz pierwszy wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia w wyroku z dnia 10.10.2002 r., I PKN 546/01, OSNP 2004/10/169, a następnie podtrzymał w wyroku z dnia 28.08.2013 r., I PK 46/13, OSNP 2014/8/115.

Zdaniem Sądu Najwyższego, wynikające z art. 25¹ KP ograniczenie swobody zawierania umów o pracę na czas określony należy odnosić wyłącznie do przypadków, gdy strony, działając swobodnie w ramach obowiązującego prawa, wybierają terminowe zatrudnienie na podstawie umów o pracę, mając możliwość wyboru alternatywnego zatrudnienia bezterminowego. Nie ma ono natomiast zastosowania w sytuacji, gdy sama ustawa określa przypadki, w których należy zawrzeć umowę o pracę na czas określony.

Z tego typu sytuacją mamy właśnie do czynienia przy zatrudnieniu w ramach robót publicznych lub prac interwencyjnych. Z uwagi na cel i szczególny charakter omawianych form zatrudnienia mają one wyłącznie charakter terminowy. Czas ich trwania związany jest z czasem, na jaki zorganizowane zostały roboty publiczne/prace interwencyjne.

Jak bowiem stwierdza Sąd Najwyższy, regulacja dotycząca tych form zatrudniania, w tym także dopuszczalności zawierania z bezrobotnymi umów o pracę na czas określony jest szczególna, częściowo odmienna od powszechnie obowiązującej. I choć zatrudnienie jest wykonywane „na podstawie stosunku pracy”, to jednak nawiązanym w bezpośrednim powiązaniu z wykonywanymi przez państwo zadaniami w zakresie administrowania rynkiem pracy (czy trafniej interweniowania na nim), a nie w ramach swobodnej, choć częściowo kontrolowanej, gry uczestników rynku pracy – pracowników i pracodawców. Inny jest w związku z tym zakres wolności kontraktowania, w tym także swobody wyboru przez pracownika pracodawcy i wyboru przez obie strony rodzaju umowy o pracę. Poprzez zatrudnienie bezrobotnego przy robotach publicznych bądź pracach interwencyjnych realizują się nie tylko indywidualne interesy pracownika i pracodawcy, lecz także interes społeczny (lokalny oraz ogólnokrajowy).

A zatem, przepisy określające zasady zatrudniania osób bezrobotnych w oparciu o przedmiotowe umowy stanowią odrębną regulację w stosunku do art. 25¹ KP. Przewidziana we wspomnianej ustawie regulacja dopuszczająca możliwość odnawiania tychże umów powoduje, że są one wyłączone spod zakresu działania art. 25¹ KP. W konsekwencji umowy te nie podlegają zaliczeniu do limitu 3 umów o pracę na czas określony ani 33 miesięcznego maksymalnego okresu zatrudnienia na podstawie tego rodzaju umów zawieranych pomiędzy tymi samymi stronami.