Umowa o dzieło a koszty uzyskania przychodu

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Oznacza to, że do dzieła, które posiada cechy utworu, mają zastosowanie przepisy cytowanej ustawy i należy rozważyć kwestię przeniesienia autorskich praw majątkowych. Jeżeli umowa nie zastrzega inaczej, przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia autorskich praw majątkowych do utworu (art. 52 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Nieprzeniesienie autorskich praw majątkowych na zamawiającego oznacza, że nie może on swobodnie korzystać z dzieła. Bardzo często to późniejsze korzystanie z dzieła determinuje w ogóle zasadność jego zamówienia. 

Decyzja stron umowy o przeniesieniu lub nie autorskich praw majątkowych i zawarcie stosownego postanowienia w umowie ma wpływ na sposób jej rozliczenia i uwzględnienie kosztów uzyskania przychodu w odpowiedniej wysokości. Jeżeli nie dojdzie do przejścia praw autorskich, to wykonawcy będzie przysługiwało prawo do zastosowania jedynie dwudziestoprocentowych (20%) kosztów uzyskania przychodu.

Podwyższone koszty przysługują twórcom z tytułu korzystania z praw autorskich i artystom wykonawcom korzystającym z praw pokrewnych. W sposób szczegółowy stanowi o tym art. 22 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT). Koszty w wysokości 50% przysługują:

1. z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
2. z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną;
3. z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

W każdym przypadku w roku podatkowym łączne koszty uzyskania przychodów, o których mowa powyżej, nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli kwoty 85 528 złotych.

Koszty, o których mowa w punkcie 3, dotyczą wyłącznie następujących rodzajów działalności (art. 22 ust. 9b ustawy o PIT):

• twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
• badawczo-rozwojowej oraz naukowo-dydaktycznej;
• artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii;
• w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów, kaskaderów;
• publicystycznej.

Jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy pięćdziesięcioprocentowej (50%), koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych (art. 22 ust. 10 ustawy o PIT).

Należy pamiętać, że „uzyskany przez twórców (artystów) przychód z tytułu zawartej umowy o dzieło przenoszącej prawa autorskie, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od którego płatnik przed dokonaniem poboru zaliczki na podatek dochodowy, na mocy art. 22 ust. 9 pkt 1-3 dokonuje potrącenia 50% kosztów uzyskania przychodu” (Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 marca 2013 roku IPPB2/415-18/13-2/MG).