W jakich sytuacjach pracownik może skorzystać z urlopu szkoleniowego?

"Komentowany przepis nie ma charakteru roszczeniowego, i to pomimo obowiązywania art. 17 KP, który to obowiązek ułatwiania podnoszenia kwalifikacji podnosi do rangi zasady podstawowej, oraz art. 94 pkt 6 KP. Wymienione tutaj przepisy nakazują wprawdzie ułatwiać pracownikowi możliwość podnoszenia kwalifikacji, co nie oznacza jednak nałożenia na pracodawcę obowiązków, które wynikają z art. 103¹ KP. […] zgoda musi być jednoznaczna. Sama przychylność dla faktu, że pracownik podnosi kwalifikacje, nie może być uznana za zgodę. Co więcej, zgoda musi odnosić się do konkretnego procesu edukacji, a nie do ogólnych zamiarów pracownika." (por. Kodeks pracy. Regulacje Covid-19 w prawie pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Arkadiusz Sobczyk)

Do obowiązkowych świadczeń, które pracodawca jest obowiązany udzielać pracownikom podnoszącym kwalifikacje zawodowe (z jego inicjatywy albo za jego zgodą) należą: urlop szkoleniowy oraz zwolnienie z całości lub części dnia pracy.

Wymiar urlopu szkoleniowego jest określony sztywno w art. 103² § 2 kodeksu pracy. Ustawodawca uzależnia go od rodzaju egzaminu, do którego pracownik ma przystąpić. Wynosi on:

• 6 dni – gdy pracownik przystępuje do egzaminów eksternistycznych („Termin „egzamin eksternistyczny” oznacza zarówno w języku powszechnym, jak i w języku prawnym egzamin, do którego przystępuje osoba ucząca się samodzielnie (poza szkołą). Mogą to być różnego rodzaju egzaminy, do których zasadniczo można przystąpić po ukończeniu nauki zorganizowanej w formie szkolnej lub pozaszkolnej.” – por. Florek Ludwik (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII);
• 6 dni – gdy pracownik przystępuje do egzaminu maturalnego,
• 6 dni – gdy pracownik przystępuje do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
• 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

"Urlop szkoleniowy nie będzie przysługiwał, w przypadku, gdy pracownik nie uczestniczy w procesie szkolenia, a ma jedynie obowiązek okresowego przystępowania do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje. Taki obowiązek występuje np. w zawodzie elektryka, który zobowiązany jest do przystąpienia co pięć lat do egzaminu potwierdzającego posiadanie wymaganych kwalifikacji zawodowych; por. rozporządzenie MGPiPS z 28.4.2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. Nr 89, poz. 828 ze zm.)." (por. Kodeks pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Wojciech Muszalski, dr hab. Krzysztof Walczak)

Pracownik musi złożyć wniosek o urlop szkoleniowy. Udziela się go w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem pracy. „Urlopy dla pracowników przystępujących do egzaminów powinny być udzielane w okresie bezpośrednio poprzedzającym to zdarzenie. Ponieważ programy kształcenia określają zwykle, kiedy przypada czas egzaminu, urlopy takie mogą być również planowane. Ostatecznie jednak decyzja o udzieleniu takiego urlopu jest kompetencją pracodawcy, co oznacza, że o terminie rozpoczęcia korzystania z tego urlopu nie może samodzielnie decydować pracownik ani też termin ten nie wynika z przepisów prawa” (por. Baran Krzysztof W. (red.), Kodeks pracy. Komentarz).