18.10.2020 r.
6 min

Zasady udzielania urlopu rodzicielskiego

Ekspert PCKP

Skopiuj link
18.10.2020r.
6 min

Urlop taki przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka w wymiarze do:

  1. 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
  2. 34 tygodni – w przypadku urodzenia przy jednym porodzie więcej niż jednego dziecka.

Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka.

W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru, o którym mowa powyżej. W okresie pobierania przez jednego z rodziców dziecka zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego drugi rodzic może korzystać z urlopu rodzicielskiego. Wtedy łączny wymiar urlopu rodzicielskiego i okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać, w zależności od liczby urodzonych przy jednym porodzie dzieci, odpowiednio 32 i 34 tygodni.

Urlop rodzicielski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Udziela się go jednorazowo albo w częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia (art. 182(1c) §1 kodeksu pracy). Udziela się go bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego.

Urlop ten może zostać udzielony jednorazowo albo w nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia. Żadna część nie może być jednak krótsza niż 8 tygodni. Ta zasada nie ma jednak zastosowania do pierwszej części urlopu rodzicielskiego, która w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni, zaś w przypadku przyjęcia przez pracownika na wychowanie dziecka w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, nie może być krótsza niż 3 tygodnie. Pracownik może ponadto skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze krótszym niż 8 tygodni, w sytuacji gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni (art. 182(1c) § 4 kodeksu pracy).

Liczbę części urlopu rodzicielskiego ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o jego udzielenie. Ustalając liczbę części urlopu rodzicielskiego uwzględnia się także liczbę wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części, złożonych przez ubezpieczoną-matkę dziecka lub ubezpieczonego-ojca dziecka (art. 182(1d) § 2 kodeksu pracy).

Ponadto zgodnie z § 3 art. 182(1c) kodeksu pracy urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu. Liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego.

Warto zwrócić uwagę, że ustawodawca przewidział możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy. Zgodnie z art. 182(1e) kodeksu pracy pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy, natomiast pracownikowi przysługuje urlop wydłużony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części (art. 182(1f) kodeksu pracy). Nie może on być dłuższy niż:

  • 64 tygodnie – w przypadku urodzenia przy jednym porodzie jednego dziecka;
  • 68 tygodni – w przypadkach urodzenia przy jednym porodzie więcej niż jednego dziecka.

Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego. Przy czym, gdy takie łączenie odbywa się przez część urlopu rodzicielskiego, to proporcjonalne jego wydłużenie następuje wyłącznie w odniesieniu do tej części urlopu rodzicielskiego. W przypadku gdy część urlopu rodzicielskiego (powstała w wyniku wydłużenia jego wymiaru) nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach, a niepełny dzień pomija się.

Podjęcie pracy następuje w takich okolicznościach na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić taki wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika na piśmie.

Pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy.