Działaniem systemu objęte miałyby zostać umowy o pracę na okres próbny, umowy na czas określony i nieokreślony oraz umowy zlecenia. Zawarcie umowy w systemie skutkować by miało automatycznym przekazaniem informacji do urzędów skarbowych i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W art. 4 ust. 1 ustawy określono, że system zapewnia następujące funkcjonalności:
- zawarcie umowy;
- zmianę umowy;
- obliczenie wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi;
- rozwiązanie umowy;
- prowadzenie i przechowywanie dokumentacji:
- w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników, zwanej dalej „dokumentacją pracowniczą”,
- osób wykonujących pracę na podstawie umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny albo art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, zwanej dalej „dokumentacją umowy”;
- wydanie świadectwa pracy;
- dostęp do dokumentacji pracowniczej i dokumentacji umowy.
System ma również ułatwić prawidłowe naliczanie i odprowadzanie podatków oraz składek na ubezpieczenie. Zawarcie umowy za pośrednictwem Systemu wymagać będzie wprowadzenia do Systemu danych koniecznych do zawarcia umowy oraz wypełnienia wzoru umowy udostępnionego w Systemie. Za poprawność danych wprowadzonych do Systemu odpowiadają strony umowy. Zawarcie umowy za pośrednictwem Systemu, podobnie jak jej zmiana, następuje z chwilą opatrzenia umowy kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym albo podpisem zaufanym przez strony umowy. Do systemu mogą również zostać wprowadzone umowy, które nie zostały zawarte za jego pośrednictwem.
W uzasadnieniu projektowanej ustawy autorzy wskazują, że system teleinformatyczny ma zmniejszyć obciążenia formalne pracodawców oraz ułatwić wykonywanie obowiązków dotyczących zatrudniania pracowników i zawierania umów cywilnoprawnych. „Dla małych podmiotów, takich jak mikroprzedsiębiorcy, rolnicy i osoby fizyczne, zawieranie m.in. umów o pracę, umów zlecenia lub umów uaktywniających jest uciążliwe ze względu na formalności, jakich należy w związku z tym dokonać. […] Projektowana ustawa przyczyni się do znacznego zmniejszenia obciążeń dla mikroprzedsiębiorców, rolników oraz osób fizycznych związanych z obowiązkami administracyjnymi przy powierzaniu pracy. Uwolni tym samym zasoby tych podmiotów, które będą mogły być przeznaczone – w przypadku mikroprzedsiębiorców oraz rolników – na prowadzenie zasadniczej działalności, a w przypadku osób fizycznych przyczyni się do zaoszczędzenia zasobów finansowych oraz czasu. Wykorzystanie systemów informatycznych i zautomatyzowanie tego procesu umożliwi osiągnięcie tych celów, bez konieczności zmiany samych przepisów związanych z powierzaniem pracy.”
System ma zostać uruchomiony w ciągu trzech lat od dnia wejścia w życie przepisów ustawy (art. 15 projektu) i będzie dostępny w portalu praca.gov.pl. Przepisy zaś mają zacząć obowiązywać po upływie 30 dni od ich opublikowania.
Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z projektem system nie będzie dostępny dla dużych podmiotów, które zatrudniają najwięcej pracowników. Pozwala to na wyciągnięcie wniosków, iż uruchomienie systemu ma służyć uszczelnieniu rynku pracy i redukcję szarej strefy. Docelowo korzystanie z systemu ma być obowiązkowe.
Planowany termin przyjęcia projektu to drugi kwartał 2022 roku.
Magdalena Jeziorska
radca prawny