Skopiuj link
Art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku pracy uważa wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Świadczenie takie może być jednak zwolnione od opodatkowania, jeżeli udostępniony przez wnioskodawcę (pracodawcę) pracownikom bezpłatny transport będzie odbywał się przy użyciu autobusu w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 14a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu pracowników autobusem w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. W myśl art. 2 pkt 41 ustawy Prawo o ruchu drogowym, autobus to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.
Ustawodawca statuuje zatem dwie przesłanki skorzystania z przedmiotowego zwolnienia. Pierwszą jest zorganizowanie transportu przez pracodawcę. Pracodawca może zorganizować transport wykorzystując do tego własny tabor. Może również skorzystać z usług firmy zewnętrznej. Ze zwolnienia nie korzysta natomiast finansowanie przez pracodawcę kosztów zakupu biletów komunikacji publicznej. Drugą przesłanką zwolnienia jest wykorzystanie do transportu odpowiedniego środka komunikacji tj. autobusu w rozumieniu art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.
Wobec powyższego należy uznać, że analizowanego zwolnienia od opodatkowania, jako wyjątku, nie można interpretować rozszerzająco. Dlatego też, a contrario prawidłowe jest wnioskowanie, że dowóz innymi środkami transportu nie jest objęty zwolnieniem. Jednakże w każdym indywidualnym przypadku należy szczegółowo przeanalizować wszystkie okoliczności, gdyż niewątpliwie ustalenie, czy dane świadczenie powinno zostać zakwalifikowane jako świadczenie nieodpłatne podlegające opodatkowaniu może nastręczać szereg trudności. Trzeba dokonać oceny z punktu widzenia tego, w czyim interesie dane świadczenie jest spełniane i czy możliwe jest ustalenie jego jednostkowej wartości.
W tym zakresie warto odwołać się do ugruntowanej linii orzeczniczej znajdującej wyraz w poniżej przytoczonych orzeczeniach:
„Nieodpłatne świadczenie, oferowane przez skarżącą Spółkę pracownikom niewątpliwie mogło zaoszczędzić im wydatku na dojazd do pracy i mogło ono być uznane za świadczenie spełnione w interesie pracownika. Jednakże z uwagi na to, że pracodawca, według przedstawionego przezeń stanu faktycznego, nie może stwierdzić, który pracownik korzysta i w jakim zakresie (jak często, na jakiej trasie) z transportu zorganizowanego przez pracodawcę, po stronie pracowników skarżącej Spółki nie powstanie z tego tytułu przychód." (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 września 2015 roku, sygn. II FSK 1295/13)
"Sama możliwość skorzystania przez pracowników z dowozu do i z pracy częściowo na koszt pracodawcy nie wystarcza do uznania jej za fakt decydujący o powstaniu obowiązku podatkowego po stronie podatnika. Należy podkreślić, że przychód ze stosunku pracy powstaje wyłącznie w przypadku uzyskania realnego przysporzenia w postaci nieodpłatnego świadczenia, a nie jest związany z potencjalną możliwością jego uzyskania. Koniecznym warunkiem uznania takiego świadczenia za przychód konkretnego pracownika będzie możliwość przypisania mu konkretnej, wymiernej korzyści". (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lutego 2016, sygn. II FSK 2843/13)
„Dowożenie pracownika z miejsca zamieszkania do pracy, czy też dodatkowe ubezpieczenie go, może oznaczać zaoszczędzenie wydatku i – w konsekwencji – może stanowić przysporzenie objęte podatkiem dochodowym. Taka ocena jest jednak poprawna tylko pod warunkiem, że świadczenia te pracodawca spełniał dysponując uprzednią zgodą pracownika na ich przyjęcie. Łatwo bowiem można wyobrazić sobie pracownika, który – choć musi dojeżdżać do pracy – nie jest zainteresowany dowozem zorganizowanym przez pracodawcę, gdyż – przykładowo – jadąc własnym samochodem zapewnia jednocześnie transport innym domownikom. Jeśli jednak pracownik decyduje się skorzystać z przewozu (choćby wbrew początkowej deklaracji), niewątpliwie zaoszczędza sobie wydatku, który musiałby ponieść. (..)
Jeśli jednak, jak to wynika z wyżej dokonanych ustaleń, przychodem pracownika jest tylko takie nieodpłatne świadczenie pracodawcy, na które pracownik wyraził zgodę, które zostało spełnione w jego interesie i oznacza realne przysporzenie mu korzyści, problem ustalenia podstawy opodatkowania w zasadzie ulega rozwiązaniu. Przykładowo, gdy pracodawca proponuje pracownikom zorganizowanie dowozu do pracy, zbiera listę chętnych do skorzystania i zna odległości, które każdy będzie pokonywał, jest w stanie precyzyjnie określić wartość świadczenia przypadającą indywidualnie na każdego przewożonego. Zdaniem Trybunału, dopiero ta wartość może być podstawą podjęcia racjonalnych decyzji przez pracowników." (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 roku, sygn. K 7/13).